Dron w syberyjskich "drzwiach do podziemi". Czym jest Krater Batagaika?
Nasza planeta zmaga się z globalnym wzrostem temperatury. Na obszarze Syberii prowadzi to do powstania zapadlisk, które nazywane są przez miejscowych „drzwiami do podziemi”. Właśnie ukazał się materiał filmowy pokazujący „inny świat” w Kraterze Batagaika.
Na obszarze Syberii znajduje się największy lej termokrasowy na świecie, Krater Batagaika. Znajduje się on w Jakucji w obrębie Gór Czerskiego. Niemal każdego roku naukowcy donoszą o powstawaniu w północnej Azji głębokich lejów termokrasowych. Jak podają specjaliści, są one wyznacznikiem postępujących zmian klimatu. Termokras zachodzi na terenach wiecznej zmarzliny wskutek wytapiania lodu znajdującego się w ziemi.
Na materiale filmowym widoczny jest z lotu ptaka olbrzymi obszar zapadniętej ziemi. Następnie dron zbliża się do pionowych ścian leja, dzięki czemu widzimy warstwy skalne sprzed nawet kilkuset tysięcy lat. Dalej otrzymujemy szczegółowy obraz dna tej gigantycznej formy, gdzie zauważalna jest cała gama mniejszych form geomorfologicznych.
Krater Batagaika - symbol zmian klimatu?
Krater Batagaika ma szerokość około 1000 m, a jego ściany mają około 100 m wysokości. Naukowcy zauważają, że forma stale się powiększa w wyniku postępujących zmian klimatu. Ściany leja są niestabilne z powodu topniejącej wiecznej zmarzliny. Według naukowców "czoło" zapadliska cofało się w tempie powyżej 10 m na rok, lecz w ostatnich latach proces przyspieszył do około 30 m na rok.
Nazwa leja termokrasowego pochodzi od lokalnej rzeki Batagayki. Według dostępnych informacji zapadlisko zaczęło się tworzyć w 1960 roku po wykarczowaniu dużej powierzchni lasu. Systematycznie postępująca erozja stale powiększała formę, dodatkowo pojawiające się powodzie doprowadzały do przyspieszenia tego procesu.
Jak powiedziała dr Mary Edwars z University of Southampton w 2016 roku dla Earth Observatory: - [...] coraz więcej materiału w dolnej części zboczy topi się i rozluźnia, zatem coraz większa jest powierzchnia wystawiona na działanie powietrza, co z kolei zwiększa prędkość topnienia wiecznej zmarzliny. Krater prawdopodobnie pożre całe zbocze wzgórza, zanim zwolni. Co roku, gdy tylko temperatura wzrośnie powyżej zera, sytuacja zaczyna się powtarzać. Kiedy już odkryjesz coś takiego, bardzo trudno to powstrzymać.
Olbrzymi lej termokrasowy stał się niezwykle interesujący dla naukowców. Cofające się ściany zapadliska odsłoniły starożytne pogrzebane lasy i pyłki roślin, odsłoniły także szczątki zwierząt z epoki lodowcowej, tj. mamuty, konie i piżmowoły. Dodatkowo specjaliści otrzymali wgląd w dane klimatyczne sprzed nawet 650 000 lat. Badacze zauważają również, że pojawianie się tego typu form będzie coraz częstsze.
