Jakie tajemnice skrywa Bałtyk? O tych faktach mogliście nie wiedzieć

Zaczniemy od podstawowych informacji: Bałtyk jest morzem śródlądowym i połączony jest z Morzem Północnym przez Cieśniny Duńskie. Jego powierzchnia wynosi 415 266 kilometrów kwadratowych, a średnia głębokość to 52,3 m.

Pierwszym mało znanym faktem jest to, że Morze Bałtyckie powstało zaledwie 14 tysięcy lat temu, co czyni je najmłodszym morzem na świecie. Akwen utworzył się dzięki m.in. wodom z topniejącego lądolodu, który w przeszłości królował nad Europą. Od czasu ustąpienia lodu, Bałtyk na przestrzeni kilkunastu tysięcy lat bardzo się zmieniał. Początkowo istniało tu słodkowodne Bałtyckie Jezioro Lodowe, wówczas linia brzegowa na obszarze dzisiejszej Polski była odsunięta o nawet 40 km na północ.

Następnie to olbrzymie jezioro połączyło się z oceanem, tworząc Morze Yoldiowe, po czym w wyniku pionowych ruchów skorupy ziemskiej, znów stało się jeziorem (Jezioro Ancylusowe). Dalej było Morze Litorynowe i Morze Mya. Co ciekawe, jeszcze przed powstaniem lądolodu i morza, na niemal całym obszarze dzisiejszego Bałtyku istniał potężny system rzeczny. Prehistoryczna rzeka Eridan miała ponad 2 500 km długości i wypływała z regionu Zatoki Botnickiej i przepływała przez obecny obszar Danii do oceanu.

Niestety Bałtyk znajduje się w niechlubnej stawce najbardziej zanieczyszczonych mórz świata. Na jego dnie spoczywają duże ilości broni chemicznej, która znalazła się tam po zakończeniu II wojny światowej. Szacuje się, że w bałtyckich wodach jest około 50 tysięcy ton broni chemicznej i około 500 tysięcy ton broni konwencjonalnej. Warto odnotować, że na dnie znajduje się także tysiące wraków statków.

Kolejnym interesującym faktem jest to, że na Bałtyku w przeszłości występowały tsunami. Miało to miejsce w XV wieku, kiedy fala uderzyła w okolicach Darłowa, w 1757 roku w Mrzeżynie i Kołobrzegu, a także w 1779 roku, kiedy zalało Łebę. W polskich historycznych źródłach tsunami było nazywane "morskim niedźwiedziem", co mogło wiązać się z olbrzymim hukiem wydawanym przez rozbijające się fale. Niektóre z tych fal mogły mieć nawet trzy metry wysokości. Jednakże naukowcy nadal się spierają, czy faktycznie tutaj chodzi o typowe fale tsunami.

Przyczyną tych wielkich fal mogła być podwodna eksplozja metanu, uderzenie meteorytu, podwodne trzęsienie ziemi związane z ruchami izostatycznymi w Skandynawii, lub wyjątkowo głęboki niż baryczny.

Nie każdy o tym wie, ale w Bałtyku można spotkać najprawdziwsze... rekiny! Żyją głównie w zachodnim regionie Morza Bałtyckiego. Pierwszym ich przedstawicielem jest niewielki rekinek psi, którego wielkość maksymalnie może osiągnąć 100 cm - może ważyć do 3 kg. Nie stanowi on zagrożenia dla człowieka. Dalej mamy kolenia pospolitego, który osiąga długość do 2 m i 9 kg masy ciała. Gatunek ten wpisany jest do Czerwonej Księgi IUCN i jest także jednym z najdłużej żyjących rekinów na świecie - mogą żyć do 75 lat. On również nie stanowi dla nas większego zagrożenia. Jednakże niebezpieczna jest z kolei lamna śledziowa, inaczej żarłacz śledziowy. Osiąga on długość do 3,5 m i może ważyć nawet 200 kg. Rzadko pojawia się w okolicach plaż, woli przebywać na głębinach i odżywiać się ławicami ryb.