Najgorszy dzień w kalendarzu. Dlaczego piątek 13. jest pechowy?
Dzisiaj piątek trzynastego. Dla wielu osób to dzień, który budzi poważny niepokój. Czy rzeczywiście jest to najgorszy dzień w roku, czy może po prostu zbiorowa wyobraźnia kształtuje nasze lęki? Wyjaśniamy pochodzenie przekonań o pechowym piątku i odpowiadamy na pytanie, czy ta piątek 13. naprawdę zasługuje na swoją ponurą reputację.
Spis treści:
Piątek 13. Dlaczego to pechowy dzień?
Piątek 13. od lat funkcjonuje w kulturze popularnej jako pechowa data, głęboko zakorzeniona w wyobraźni wielu ludzi. W niektórych krajach to przesądne przekonanie ma całkiem poważne skutki. W wielu hotelach w Stanach Zjednoczonych i Europie często pomija się numerację trzynastego piętra, uważając, że wielu gości mogłoby unikać zakwaterowania na tym poziomie. Z podobnych powodów niektóre linie lotnicze, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Azji, eliminują trzynasty rząd w swoich samolotach, zakładając, że niektórzy pasażerowie mogliby unikać rezerwacji miejsc w tym rzędzie.
Kilka przykładów tragedii, które miały miejsce w piątek 13., tylko podsyca wiarę w pech związany z tą datą. Na przykład, 13 stycznia 2012 roku, luksusowy statek wycieczkowy Costa Concordia uderzył w skały u wybrzeży Włoch, co doprowadziło do śmierci 32 osób. 13 września 1996 roku tragiczną śmiercią zmarła gwiazda rapu - Tupac Shakur. Wcześniej, 13 listopada 1970 roku, cyklon Bhola uderzył w Bangladesz, zabijając około 300 tysięcy ludzi i stając się jedną z najbardziej śmiercionośnych katastrof naturalnych w historii. Również 13 września 1940 roku, podczas II wojny światowej, pięć niemieckich bomb trafiło w Pałac Buckingham.
Przekonanie o pechowym charakterze piątku 13. jest szeroko rozpowszechnione w wielu krajach, w tym w Polsce, Niemczech, Estonii, Finlandii, Irlandii i Szwecji. W tych miejscach dzień ten budzi niepokój, a niektóre osoby rezygnują z podejmowania ważnych decyzji, odwołują spotkania lub przesuwają istotne wydarzenia. Maksymalna liczba piątków 13. w jednym roku to trzy, a minimalna to jeden. Wynika to z cyklu kalendarza, w którym każdy miesiąc rozpoczynający się od niedzieli będzie miał piątek 13. W 2024 roku "feralny piątek" wypada dwukrotnie, we wrześniu i grudniu.
Przeczytaj też: Dawny street food. Co jedzono w średniowieczu i starożytności?
Skąd wzięły się przesądy o pechowym piątku trzynastego?
Przesądy związane z piątkiem 13. mają swoje korzenie w kilku różnych tradycjach i wydarzeniach historycznych, które z biegiem lat splatały się, tworząc współczesny mit o nieszczęściu tej daty. Jednym z najsłynniejszych przykładów jest historia aresztowania templariuszy 13 października 1307 roku. Król Francji, Filip IV, niesłusznie oskarżył zakonników o herezję, sodomię i bałwochwalstwo, by pozbyć się swoich wierzycieli i przejąć ich majątek. Ostatni wielki mistrz zakonu, Jacques de Molay, tuż przed spaleniem na stosie, miał przekląć króla i papieża Klemensa V. Obaj zmarli w ciągu roku, co dodatkowo wzmacniało mit pechowego piątku 13.
Innym popularnym wyjaśnieniem jest symbolika liczby trzynaście, która w wielu kulturach uchodzi za nieszczęśliwą. W tradycji chrześcijańskiej liczba ta kojarzy się z Ostatnią Wieczerzą, podczas której przy stole zasiadało 13 osób - Jezus i jego apostołowie, z których jeden, Judasz, zdradził Chrystusa. Dzień po tej wieczerzy, w piątek, Jezus został ukrzyżowany. To połączenie piątku i trzynastki stworzyło dodatkowe skojarzenia, wzmacniając przekonanie o nieszczęściu związanym z tą datą.
Warto jednak zauważyć, że mimo tych historycznych i religijnych odniesień, przesąd o pechowym piątku 13. zyskał na popularności dopiero na początku XX wieku. Wcześniejsze doniesienia na temat pechowej trzynastki istniały, ale nie były ściśle powiązane z piątkiem. Dopiero literatura, filmy i kultura masowa zaczęły umacniać to połączenie, tworząc przesąd, który dziś jest powszechnie znany i w wielu miejscach, traktowany poważnie.
Przeczytaj też: Te osoby nie mają szczęścia w życiu. Z różnych powodów...
W jakie przesądy o pechowym piątku wierzą ludzie?
Piątek 13. od dawna budzi liczne obawy, a przesądy związane z tą datą różnią się w zależności od regionu, jednak ich główne założenia są podobne. Wiele osób unika tego dnia podejmowania ważnych decyzji, podróży czy inwestycji, obawiając się, że przyniosą one nieszczęście. Tradycyjne przesądy obejmują m.in. unikanie stłuczenia lustra, co ma przynieść aż siedem lat pecha, czy też przechodzenia pod drabiną, co od wieków kojarzone jest z przyciąganiem śmierci. Czarny kot przebiegający drogę, zwłaszcza w piątek 13., również uznawany jest za zwiastun nieszczęścia.
Jednym z najbardziej absurdalnych przesądów, które zyskały popularność, jest przekonanie, że w piątek 13. nie powinno się wstawać z łóżka lewą nogą. Wynika to z dawnych wierzeń, że lewa strona ciała jest "gorsza" i związana z nieczystymi siłami. W tym samym duchu, osoby przesądne tego dnia często unikają stawiania torebki na podłodze, co ma rzekomo przynieść problemy finansowe. Choć wydaje się to niegroźne, wiele osób wciąż przestrzega tych zaleceń, traktując je z niemal religijną czcią.
Jeszcze bardziej zaskakującym przesądem jest pogląd, że patrzenie się za siebie w piątek 13. może przynieść nieszczęście. To połączenie przypadkowego gestu z wiarą w pecha wydaje się jedną z najbardziej absurdalnych interpretacji przesądów. W niektórych miejscach dodaje się także, że nie należy w tym dniu obdarowywać bliskich pewnymi "zakazanymi" prezentami, takimi jak buty czy zegarki, które symbolizują rozstanie lub upływający czas.
Przeczytaj też:
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
***
Co myślisz o pracy redakcji Geekweeka? Oceń nas! Twoje zdanie ma dla nas znaczenie.
