Odkryto pasy planetoid wokół obcej gwiazdy
Europejscy i amerykańscy astronomowie opublikowali dowody potwierdzające obecność dwóch pasów planetoid wokół gwiazdy Wega. Jeden z tych pasów jest "ciepły" - odpowiada pasowi planetoid w Układzie Słonecznym a drugi jest "zimny" i przypomina Pas Kuipera. Pomiędzy nimi mogą znajdować się planety pozasłoneczne.
Wega to jedna z najjaśniejszych gwiazd na nocnym niebie. Położona zaledwie 25 lat świetlnych od Układu Słonecznego od dawna była celem obserwacji astronomicznych, w tym i tych prowadzonych przez misje kosmiczne. W latach 80. XX wieku, dzięki kosmicznemu obserwatorium w podczerwieni o nazwie IRAS, wykryto nadwyżkę promieniowania podczerwonego w stosunku do spodziewanych wartości dla gwiazdy typu A, jaką jest Wega. Wyjaśnieniem tego zjawiska mogło być istnienie zimnego (-180 stopni Celsjusza) pasa planetoid, nieco "podgrzewanego" przez światło Wegi i emitującego promieniowanie podczerwone. Na podstawie tych obserwacji astronomowie sugerowali istnienie pasa planetoid, krążącego w odległości około 80 jednostek astronomicznych od Wegi.
Prawie trzydzieści lat później, astronomowie mają dostęp do znacznie potężniejszych obserwatoriów kosmicznych - europejskiego Herschel i amerykańskiego Spitzer. Oba kosmiczne teleskopy wykryły obecność dwóch pasów planetoid krążących wokół Wegi. Co ciekawe, rozkład tych pasów przypomina ten z Układu Słonecznego: wewnętrzny pas jest "ciepły" i przypomina nasz pas planetoid. Natomiast zewnętrzny pas jest "zimny" i przypomina Pas Kuipera.
Oba pasy planetoid Wegi zawierają znacznie więcej materii niż te z Układu Słonecznego. Jest to spowodowane dwoma czynnikami - Wega jest znacznie młodsza (zaledwie kilkaset milionów lat) oraz formacją tej gwiazdy ze znacznie większej chmury pyłu i gazów niż naszego Słońca.
Pomiędzy zewnętrznym i wewnętrznym znajduje się przerwa, która sugeruje obecność tworzących się obiektów planetarnych. Jest to ciekawa obserwacja, ponieważ Wega jest stosunkowo młodą gwiazdą, stąd procesy zachodzące dookoła niej mogą być dynamiczne. Ponadto, stosunek odległości pomiędzy pasami planetoid jest podobny do tego w Układzie Słonecznym (około 1:10), choć rzeczywiste odległości są cztery razy większe u Wegi.
Astronomowie będą teraz bacznie wypatrywać obiektów planetarnych krążących wokół Wegi. W tej chwili wydaje się, że technicznie ich rejestracja jest możliwa, zatem odkrycie egzoplanet Wegi jest możliwe w ciągu kilku najbliższych lat.
Ogłoszenie wyników obserwacji Wegi nastąpiło na konferencji American Astronomical Society, która jest jednym z najważniejszych corocznych wydarzeń astronomicznych.
Źródło informacji (NASA)
Krzysztof Kanawka
