Polskie wojsko coraz bliżej kosmosu. Oto nowe satelity armii

W listopadzie pierwszy polski satelita wojskowy pojawi się na orbicie - powiedział dziś na antenie TVN24 wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. To krótkie zdanie zapowiada wielką zmianę Wojska Polskiego, która da jej wręcz podstawowe możliwości walki.

Zdolności satelitarne armii są dziś nieodzowne. Nawet cywilne i prywatne firmy, posiadające własne środki obserwacji z kosmosu, potrafią pokazywać wiele o ruchach wroga. Jednak współczesna armia w momencie zagrożenia powinna także posiadać własne zdolności satelitarne, aby autonomicznie wykonywać działania, mające poprawić jej bezpieczeństwo.

Do tej pory Wojsko Polskie bazowało przede wszystkim na obserwacji satelitarnej, zapewnionej przez siły sojusznicze np. w ramach partnerstwa we włoskim programie satelitów radarowych COSMO-SkyMed, w którym uczestniczymy od 2014 roku. Program Obserwator, będącym elementem Planu Modernizacji Technicznej na lata 2021-2035 zakłada zakup własnej sieci satelitów, mikrosatelitów. Oto jakie z nich będą wykrywać zagrożenie naszego kraju.

W swojej wypowiedzi minister Kosiniak-Kamysz podał, że pierwsza polska satelita wojskowy to produkt polsko-fińskiej firmy ICEYE. Wkrótce urządzenia mają być przetransportowane z Finlandii do Stanów Zjednoczonych. W listopadzie z półwyspu Canaveral zostaną przeniesione na orbitę.

Te konkretne satelity stanowią element programu MikroSAR. Umowa na nie została podpisana 14 maja 2025 roku pomiędzy Agencją Uzbrojenia, organem odpowiedzialnym za pozyskiwanie nowego sprzętu dla armii, a konsorcjum ICEYE Polska Sp. z o.o. i Wojskowych Zakładów Łączności Nr 1. Opiewała na 860 milionów złotych. Jej przedmiotem są trzy satelity SAR do obserwacji powierzchni Ziemi od firmy ICEYE oraz segment naziemny wraz z anteną satelitarną od WZL 1. Dwa ostatnie satelity mają trafić na orbitę jeszcze w pierwszej połowie 2026 roku.

Satelity MikroSAR zostaną umieszczone na orbicie heliosynchronicznej SSO co ma pozwolić na jak najefektywniejsze pozyskiwanie danych obrazowych. Satelity SAR, czyli z syntetyczną aparaturą radarową, znacząco różnią się od zwykłych satelitów optoelektronicznych. O tym jak przyczynią się do zwiększenia możliwości Wojska Polskiego opowiedział nam w korespondencji mailowej Witold Witkowicz, prezes zarządu spółki ICEYE Polska.

- Satelity ICEYE wykorzystują radar z syntetyczną aperturą (SAR). Krążąc na niskiej orbicie, wysyłają w kierunku Ziemi krótkie impulsy mikrofalowe i rejestrują echo odbite od powierzchni. Dzięki temu obrazują niezależnie od pory doby i warunków atmosferycznych - w dzień, w nocy, a także przez chmury, dym, deszcz czy pył. Dla porównania satelity optoelektroniczne rejestrują światło odbite od powierzchni, dlatego wymagają światła dziennego i bezchmurnego nieba - w nocy oraz przy zachmurzeniu ich zdolności obrazowania maleją. W praktyce obie technologie się uzupełniają: fuzja danych optycznych i radarowych zwiększa pewność interpretacji, wspiera analizę zmian w czasie i zapewnia ciągłość monitoringu.

Według zapowiedzi jeszcze w tym roku na orbitę ma zostać wyniesiony pierwszy satelita z krajowego programu PIAST (Polish ImAging SaTellites), którego prace konstrukcyjne zaczęły się w 2021 roku. Finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju i realizowany jest przez konsorcjum firm oraz instytucji naukowo-badawczych Creotech Instruments S.A., Centrum Badań Kosmicznych PAN, Scanway Sp. z o.o., Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa, PCO S.A., pod przewodnictwem Wojskowej Akademii Technicznej (WAT). Całkowity koszt projektu to 70 mln złotych, a wszystkie satelity mają zostać wyniesione na niską orbitę heliocentryczną do 2026 roku.

W ramach projektu PIAST na orbitę konstelacji trzech nanosatelitów optoelektronicznego rozpoznania obrazowego o rozdzielczości rzędu 5 metrów. Projekt oparty jest na autorskiej platformie satelitarnej HyperSat, rozwijanej w Creotech Instruments. PIAST jest de facto pierwszym polskim projektem konstelacji satelitarnych, prowadzonym na tak dużą skalę. Jego celem jest także rozwój technologii do budowy nowych, w pełni krajowych środków satelitarnych.

20 grudnia 2024 roku Agencja Uzbrojenia podpisała z Creotech Instruments S.A. umowę na dostawy czterech satelitów optoelektronicznych w skali mikro o wartości 556,7 mln złotych w ramach programu MikroGlob. Wyniesienie ich na niską orbitę heliosynchroniczną jest planowane do 2027 roku. Tak samo jak PIAST satelity są oparte na platformie HyperSat z sensorami umożliwiającymi obrazowanie w świetle widzialnym oraz w podczerwieni.

Podobnie jak satelity dla Wojska Polskiego z innych programów, tak te z MikroGlob mają być zadaniowe tj. móc dostosowywać się do zmieniających się warunków i potrzeb, pozwalając na sterowanie nimi na orbicie. W ten sposób będą mogły szybko dokonać obserwacji na konkretnym terenie.

Warto dodać, że przed wszystkimi polskimi rozwiązaniami 27 grudnia 2022 roku podpisana została de facto pierwsza umowa na satelity dla armii o wartości 575 mln euro. Dzięki niej pozyskano na własność zdolności obserwacji satelitarnej w ramach programu Glob. Jej przedmiotem były dwa satelity obserwacyjne wraz ze stacją odbiorczą, wyprodukowane przez spółkę Airbus Defence & Space. Pozwolą na wykonywanie zdjęć z niskiej orbity okołoziemskiej o rozdzielczości 30 centymetrów. Ich dostawa przewidziana jest na 2027 rok.

Wykorzystaniem, zarządzaniem i ochroną nowych systemów satelitarnych ma się zająć utworzona 27 czerwca 2024 roku Agencja Rozpoznania Geoprzestrzennego i Usług Satelitarnych (ARGUS), stacjonująca w Białobrzegach. Odpowiada za kierowanie systemami satelitarnymi wprowadzanymi na wyposażenie Sił Zbrojnych, obronę i ochronę tych systemów, a także realizację zadań dotyczących świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej.