Naukowcy zrekonstruowali twarz kobiety sprzed 10,5 tys. lat. Jak wyglądała kobieta z Margaux?

Naukowcy z Uniwersytetu w Gandawie stworzyli wyjątkowo szczegółową wizualizację twarzy prehistorycznej kobiety, która żyła w mezolicie (środkowym okresie epoki kamienia) w Dolinie Mozy na terenie dzisiejszej Belgii. Jej szczątki mają 10,5 tysiąca lat, a zostały odkryte w 1988 roku. Znajdowały się w jaskini Margaux w pobliżu miasta Dinant. Badacze twierdzą, że kobieta pochodzi z tej samej społeczności łowiecko-zbierackiej, co słynny Cheddar Man (Człowiek z Cheddar) z Wielkiej Brytanii.

W rekonstrukcji wizerunku wzięli udział belgijscy naukowcy z projektu ROAM, w tym archeolodzy, genetycy, bioantropolodzy i artyści, a także artyści z Holandii. "Dzięki połączeniu danych anatomicznych, genetycznych i archeologicznych stało się możliwe zrekonstruowanie nie tylko jej twarzy, ale też warunków życia" - wyjaśniają naukowcy z Uniwersytetu Gandawskiego. Co udało się im ustalić?

Kobieta sprzed 10,5 tysiąca lat miała niebieskie oczy - tak samo jak Człowiek z Cheddar. Miał on jednak ciemniejszy odcień skóry. Ujawniły to badania DNA. Kobieta miała natomiast jaśniejszą skórę od większości ludzi zamieszkujących Europę Zachodnią w mezolicie. To dość znaczący detal.

"Do tej pory różnorodność fenotypowa przedstawicieli europejskich społeczeństw łowiecko-zbierackich była znana jedynie na podstawie niewielkiej liczby skamieniałości i sądzono, że byli oni dość homogeniczni" - powiedział dr Maïté Rivollat, główny genetyk z interdyscyplinarnego projektu ROAM (Regional Outlook on Ancient Migration).

"Pigmentacja skóry Kobiety z Margaux wskazuje na większą złożoność pigmentacji skóry w tych populacjach oraz na to, że była bardziej heterogeniczna, niż wcześniej sądzono" - dodaje szefowa projektu Isabelle De Groote.

Na podstawie czaszki ustalono wiek kobiety na 35-60 lat w momencie śmierci. Inne dane pozwoliły założyć, że prowadziła dość mobilny tryb życia, dużo przebywając na zewnątrz. Mimo że szczątki kobiety znaleziono 37 lat temu, to ówczesna technologia genetyczna nie pozwalała na tak dokładną rekonstrukcję. Teraz wykorzystano skanowanie 3D i na podstawie modelu zrekonstruowano twarz. Zrobiono to nie tylko komputerowo, ale też zbudowano jej fizyczny model.

W tworzeniu popiersia naturalnych rozmiarów zaangażowani byli holenderscy artyści - bracia Kennis & Kennis Reconstructions, którzy są znani ze spektakularnych rekonstrukcji prehistorycznych ludzi dla wielu muzeów. Głowa kobiety z Margaux została wydrukowana w 3D, a artyści stworzyli dla niej mięśnie i skórę. Jak widać na zdjęciu, kobieta ma też ozdoby i nakrycie głowy. To jednak nie jest wizja artystyczna. Dobór tych akcesoriów opiera się na znaleziskach z obszaru, na którym odkryto jej szczątki.

Kobieta z Margaux jest póki co dla nas bezimienna. Badacze udostępnili ankietę, w której można głosować nad imieniem - Margo, Freya lub Mos'anne. "Pramatka Belgów" będzie wędrować po kraju z wystawą objazdową od września 2025.