Microsoft zbudował komputer na światło. Działa 100 razy szybciej niż twój PC

Komputery analogowe mogą kojarzyć nam się z maszynerią wielkości całego pokoju, a działającą z wydajnością drobnego ułamka tego, co potrafią nawet najsłabsze PC czy smartfony na rynku.

Dziś te urządzenia sprzed nastania epoki cyfrowej zbierają kurz w muzeach techniki, ale nie znaczy to, że podejście analogowe jest reliktem przeszłości. Przeciwnie, idąc w tym kierunku, nadal można wiele osiągnąć. Udowodnił to Microsoft Research, który zbudował analogowy komputer optyczny (ang. analog optical computer).

Komputer na światło od początku powstawał z założeniem, by wykorzystać części dostępne na rynku komercyjnym, wliczając w to diody microLED, soczewki optyczne i sensory z kamer smartfonów. Chodziło nie tylko o oszczędność czy podejście DIY, ale też o możliwość składania takich komputerów w przyszłości, wykorzystując istniejące łańcuchy dostaw.

Choć wydaje się nieporównywalnie prostszy od komputera kwantowego, to podobnie jak on radzi sobie z niektórymi zadaniami lepiej niż klasyczne PC oparte na krzemie. "W odróżnieniu od binarnego komputera cyfrowego, analogowy komputer optyczny - lub AOC - używa systemów fizycznych, aby ucieleśniać wykonywane przez siebie obliczenia, unikając niektórych fundamentalnie ograniczających aspektów cyfrowych komputerów. Zespół ma nadzieję, że wystarczająco duży AOC byłby w stanie szybko rozwiązać klasę problemów, z którymi komputery binarne mają trudność" - wyjaśnia Chris Welsch z Microsoft.

Komputer analogowy wykorzystujący w obliczeniach efekty optyczne wykracza poza ograniczenia komputerów wykorzystujących system binarny (czyli zero-jedynkowy) pod wieloma względami. Microsoft Research poinformował, że AOC może działać 100 razy szybciej od typowego komputera PC i pobierać przy tym 100 razy mniej energii. Jednocześnie nie wymaga drogiej, niestabilnej i wrażliwej architektury jak komputer kwantowy oraz może działać w temperaturze pokojowej.

Analog Optical Computer może również stanowić przełom w projektowaniu centrów danych dla sztucznej inteligencji. Dziś te molochy rozrastają się na potęgę, konsumując coraz więcej prądu i wytwarzając coraz więcej ciepła, aby odpowiadać na pytania użytkowników ChatuGPT, Gemini czy Copilota. Obecna infrastruktura AI to chmura, czyli de facto serwery wykorzystujące podobną architekturę, co nasze domowe pecety. Choć robi to tak optymalnie, jak się da, to nadal można pójść dalej z tą optymalizacją. Technologia analogowa jest w stanie przezwyciężyć te ograniczenia.

"Kolejnym kamieniem milowym opisanym przez badaczy jest potencjał, jaki AOC posiada, aby uruchamiać obciążenia AI z wykorzystaniem ułamka potrzebnej energii i ze znacznie większą szybkością niż układy GPU napędzające dzisiejsze duże modele językowe (LLM - przyp. red.)" - tłumaczy Welsch.

Badacze z Microsoft Research udokumentowali swój projekt i opublikowali na jego temat artykuł naukowy w czasopiśmie "Nature", co świadczy o jego powadze.

Źródła:

• Kalinin, K.P., Gladrow, J., Chu, J. et al. Analog optical computer for AI inference and combinatorial optimization. Nature (2025). https://doi.org/10.1038/s41586-025-09430-z
• Welsch, Ch., Microsoft's analog optical computer cracks two practical problems and shows AI promise, Microsoft Source (2025). https://news.microsoft.com/source/features/innovation/microsoft-analog-optical-computer-cracks-two-practical-problems-shows-ai-promise/

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 87 tys. obserwujących nasz fanpage - polub GeekWeek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!