Dieta przyjazna dla zdrowia i środowiska. Nowe ustalenia badaczy

Globalne zmiany w zachodzące od lat w naszej diecie wiążą się ze zwiększonym ryzykiem otyłości, cukrzycy typu II , chorób układu krążenia i niektórych nowotworów. Nasze wybory żywieniowe mają wpływa także na degradację środowiska - eksperci twierdzą, że intensywne metody produkcji wiążą się bowiem ze zmianami klimatu.

Tim Spector, profesor epidemiologii genetycznej, ekspert dietetyki i pionier w kontekście badań nad mikrobiomem ludzkim zaznacza, że wprowadzenie drobnych zmian w naszym jadłospisie może nie tylko przysłużyć się zdrowiu, ale i działać na korzyść dla naszej planety.

W raporcie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu, organu zrzeszającego naukowców z całego świata już kilka lat temu eksperci ostrzegali, że zmiany klimatyczne i ich wpływ na zdrowie ludzkie przyspieszają. Jednocześnie to, co jemy, ma wpływ na degradację środowiska. Badacze od dłuższego czasu zaznaczają, że istnieje pilna potrzeba opracowania rozwiązań w różnych sektorach, w tym w systemie żywnościowym.

"Ponad 2 miliardy osób dorosłych cierpi na nadwagę i otyłość, a choroby niezakaźne związane z dietą, takie jak cukrzyca, choroby serca i nowotwory, należą do głównych przyczyn zgonów na świecie", podkreślają członkowie Komisji The EAT-Lancet i wskazują, co warto w sposobie żywienia zmienić. Ich zalecenia wzięli na warsztat także inni eksperci. W najnowszych badaniach specjaliści również wskazują na korzyści płynące z wprowadzenia diety planetarnej. Jedzenie produktów zgodnych z wyznacznikami tej diety ma bowiem wpływać pozytywnie nie tylko na zdrowie człowieka, ale i na lepszy stan naszej planety.

Najnowsze badania opublikowane na łamach "American Journal of Clinical Nutrition" wykazały, że jedzenie w zgodzie z zasadami diety planetarnej istotnie wpływa na zmniejszenie ryzyka chorób takich jak cukrzyca, a także powoduje, że osoby stosujące ten system żywienia rzadziej borykają się z problemem niedoborów żelaza, potasu i błonnika. Jakie są wskazania w takie diecie? Eksperci zauważają, że polega ona na wprowadzeniu drobnych zmian w nawykach żywieniowych i jest bardzo prosta do stosowania.

- Mięso i nabiał stanowią mniejszą część niż produkty pełnoziarniste, owoce, warzywa, orzechy i rośliny strączkowe - wyjaśnia Tim Spector. - W porównaniu z obecnymi wzorcami żywieniowymi, przyjęcie tej diety będzie wymagało zmniejszenia globalnego spożycia czerwonego mięsa i cukru o 50 procent, oraz podwojenia spożycia owoców, orzechów, warzyw i roślin strączkowych - dodaje ekspert.

Istotne w diecie planetarnej jest to, że nie wyklucza spożycia mięsa czy nabiału, ale sugeruje jego ograniczenie. Aby efekty stosowania tej diety globalnie były odczuwalne także w przypadku poprawy stanu naszej planet, to do 2050 r. spożycie warzyw i owoców musi się podwoić, natomiast spożycie czerwonego mięsa, nabiału i cukru musi zmniejszyć się o ponad połowę.

- Naprawdę ważne jest to, by uświadomić sobie, że jeśli odżywiasz się w sposób zrównoważony dla planety, to dostarczasz też składników odpowiednich dla swojego mikrobiomu, jesz z korzyścią dla swojego stanu zdrowia - podkreśla Tim Spector.

Choć wskazania ekspertów dotyczą opierania się w dużej mierze na produktach roślinnych, to zaleca się też spożycie racjonalnych ilości ryb, czerwonego mięsa i nabiału. Zrezygnowanie z ustanawiania tych produktów jako bazy swojej diety może więc wpłynąć pozytywnie nie tylko na zdrowie, ograniczając ryzyko wspomnianych wcześniej chorób, ale i na planetę, poprzez ograniczenie obiegu azotu i fosforu, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych czy utraty bioróżnorodności.

W diecie planetarnej chodzi więc przede wszystkim o to, by spożywać produkty jak najmniej przetworzone, przy czym bazę takiego żywienia stanowić mają warzywa i owoce oraz produkty pełnoziarniste. Specjaliści podkreślają, że nie chodzi tu także o unikanie mięsa, nabiału i cukru, ale o jedzenie ich mniej, na rzecz większej liczby roślinnych produktów, np. pozyskując białko z roślin strączkowych.

Czerwone mięso, podobnie jak cukier, powinny być ograniczone o 50 procent, natomiast ilość spożywanego nabiału powinna być zredukowana umiarkowanie. Wskazania dotyczą także korzystania z produktów sezonowych i lokalnych, oraz zminimalizowania ilości marnowanego jedzenia.