Grupa krwi jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. Tajemnica genetyki

Karl Landsteiner był pierwszym, który w 1901 roku wykazał istnienie różnych grup krwi, początkowo identyfikując trzy z nich: A, B i 0, którą nazywał grupą C. Za to odkrycie otrzymał Nagrodę Nobla w 1930 roku. W 1940 roku wspólnie z Aleksandrem Wienerem, Landsteiner odkrył także czynnik Rh.

Z kolei zrozumienie jak dziedziczone są grupy krwi u ludzi, opiera się na pracach innego naukowca - Gregora Mendla, sformułował wnioski dotyczące ogólnych zasad dziedziczenia, które później zostały nazwane prawami Mendla.

Grupa krwi dziecka jest determinowana przez geny, które otrzymuje od swoich rodziców. Każda osoba posiada dwie kopie genu, które określają grupę krwi - jedną odziedziczoną od matki, a drugą od ojca. W systemie AB0 istnieją cztery główne grupy krwi: A, B, AB i 0, które wynikają z kombinacji tych genów:

• Grupa krwi A. Dziecko otrzymuje co najmniej jeden allel A od jednego z rodziców (może być AA lub A0).
• Grupa krwi B. Dziecko otrzymuje co najmniej jeden allel B (może być BB lub B0).
• Grupa krwi AB. Dziecko otrzymuje allel A od jednego rodzica i B od drugiego.
• Grupa krwi 0: Dziecko otrzymuje allel 0 od obu rodziców (00).

Czynnik Rh będący kolejnym ważnym elementem określającym grupę krwi, również jest dziedziczony genetycznie. Czynnik Rh może być dodatni (+) lub ujemny (-). Dziecko będzie miało Rh dodatnie, jeśli odziedziczy przynajmniej jeden allel Rh+ od któregokolwiek z rodziców. Aby mieć Rh ujemne, musi otrzymać allel Rh- od obu rodziców.

Dlatego też grupa krwi dziecka jest bezpośrednim wynikiem kombinacji genów otrzymanych od matki i ojca. Każda z kombinacji alleli ABO i Rh rodziców może prowadzić do różnych wyników u potomstwa. Przeprowadzenie dokładnej analizy możliwych kombinacji pozwala przewidzieć, jakie grupy krwi mogą wystąpić u dziecka.

Grupa krwi może być użytecznym narzędziem do eliminacji możliwości ojcostwa, lecz nie jest wystarczająco precyzyjna aby samodzielnie ustalić ojcostwo. Nawet jeśli z grupy krwi matki i grupy krwi potencjalnego ojca możliwa jest do uzyskania grupa krwi dziecka, to jednak brak konfliktu w grupach krwi nie gwarantuje ojcostwa, ponieważ możliwe kombinacje grup krwi są dość powszechne.

Grupy krwi mogą tylko wykluczyć ojcostwo, jeśli grupa krwi dziecka jest niemożliwa do uzyskania przy danych grupach krwi rodziców.

Nie mogą natomiast jednoznacznie potwierdzić ojcostwa, ponieważ wiele osób może mieć tę samą grupę krwi. Do precyzyjnego ustalenia ojcostwa stosuje się testy DNA, które są znacznie bardziej dokładne. Testy te analizują wiele różnych regionów DNA, co pozwala na wysokie prawdopodobieństwo potwierdzenia lub wykluczenia ojcostwa.

Określenie grupy krwi ma ogromne znaczenie przy transfuzji krwi. W jej trakcie pacjent musi otrzymać krew, która jest zgodna z jego grupą krwi. Otrzymanie krwi niezgodnej z grupą krwi pacjenta podczas transfuzji jest potencjalnie bardzo niebezpieczne i może prowadzić do poważnych komplikacji, a nawet śmierci.

Właściwe dopasowanie grupy krwi jest kluczowe, aby uniknąć poważnych reakcji immunologicznych. Grupę krwi, zarówno swoją jak i partnera powinny znać również kobiety ciężarne, ze względu na możliwy konflikt grup krwi, zwany również konfliktem serologicznym.

Konflikt serologiczny, znany również jako konflikt Rh, występuje podczas ciąży, kiedy krew matki (Rh negatywna) jest niezgodna z krwią dziecka (Rh dodatnia), którą odziedziczyło po ojcu (Rh dodatnim). W takiej sytuacji system immunologiczny matki może zaatakować czerwone krwinki płodu, prowadząc do ich zniszczenia, co nazywane jest immunizacją Rh. To zjawisko może powodować poważne komplikacje, takie jak hemolityczna choroba noworodków (HDN), objawiająca się anemią, żółtaczką i potencjalnie uszkodzeniem mózgu lub śmiercią noworodka.

Aby zapobiec konfliktowi serologicznemu, kobiety z krwią Rh negatywną otrzymują zastrzyk immunoglobuliny RhD (anti-D) około 28 tygodnia ciąży i bezpośrednio po porodzie, jeśli dziecko jest Rh dodatnie. Procedura ta zapobiega wytworzeniu przeciwciał przez matkę, chroniąc przyszłe ciąże przed konfliktem serologicznym.