Jak pomóc osobie z udarem mózgu? Tu liczy się każda minuta
Udar mózgu jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów i najczęstszą przyczyną niepełnosprawności w Polsce. Może zdarzyć się każdemu niezależnie od czasu i miejsca. Gdy wystąpią objawy należy natychmiast podjąć działanie, które może uratować życie oraz zdrowie.
Każdy udar jest stanem zagrażającym życiu. To niewydolność krążenia krwi powodująca obumarcie komórek nerwowych w mózgu. Wyróżniamy trzy rodzaje udarów.
Udar niedokrwienny jest najczęściej spotykanym zdarzeniem obejmującym około 80 procent przypadków. Dochodzi ograniczenia lub zatamowania przepływu krwi przez tętnicę, a tym samym ogranicza jej dopływ do mózgu.
Udar krwotoczny występuje rzadziej, w około 20 procentach przypadków. Powstaje w wyniku uszkodzenia tętnicy i wylania krwi do mózgu, a fachowo mówiąc krwotoku śródmózgowego lub podpajęczynówkowego (stąd powszechna nazwa wylew). Pęknięcie tętnicy w mózgu może być spowodowane także obecnością tętniaka.
Niekiedy wyróżnia się także udar żylny, który jest konsekwencją zakrzepicy zatok żylnych mózgowia, ale występuje w mniej niż 1 procencie przypadków.
Bywa, że niedrożność tętnicy jest tylko czasowa i mija po niedługim czasie, nie pozostawiając skutków ubocznych. Dochodzi wówczas do mikroudaru, który może potwierdzić rezonans magnetyczny. Mimo wszystko nie należy go bagatelizować. Mikroudar może być zapowiedzią udaru w ciągu następnych 48 godzin, dlatego należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
W związku z tym, że udar doprowadza do uszkodzenia mózgu, jego skutki mogą być bardzo różne: problemy z mówieniem i pisaniem, paraliż ciała lub problemy z pamięcią. Ale ludzki mózg jest niezwykłym organem. Chociaż uszkodzone fragmenty nie podlegają naprawie, to ich funkcje mogą przejąć inne obszary, ale to wymaga stymulacji przez różne ćwiczenia.
Objawy udaru są dość charakterystyczne i bez problemu można je rozpoznać. Jeśli zauważysz u siebie lub u drugiej osoby następujące zmiany, reaguj natychmiast:
- Problem z mówieniem i zrozumieniem tego, co mówią inne osoby
- Nagłe drętwienie, osłabienie lub całkowity paraliż ręki, nogi lub twarzy. Często dotyczy tylko jednej strony ciała, przeciwnej do ogniska udaru. Aby to sprawdzić podnieś obie ręce do góry, jeśli jedna zacznie opadać, może to oznaczać udar. Twarz najlepiej sprawdzić poprzez uśmiechnięcie się. Jeśli po jednej stronie twarzy widoczne będzie opadanie mięśni (np. kącik ust do dołu zamiast uniesiony) również należy zareagować.
- Silny ból głowy. Mogą towarzyszyć mu zawroty głowy, wymioty, a nawet zaburzenia świadomości lub utrata przytomności.
- Problem ze wzrokiem. Nagłe rozmycie wzroku lub ciemne plamy w polu widzenia, podwójne widzenie, to jeden z objawów udaru.
- Podczas udaru mogą wystąpić również kłopoty z koordynacją ruchową oraz chodzeniem - utrata równowagi lub potykanie się.
Zauważenie jednego z wyżej wymienionych objawów powinno być sygnałem alarmowym, aby udać się jak najszybciej do lekarza. Nawet jeśli objawy miną, co zostało wyżej wspomniane. Nie wolno czekać, aż objawy ustaną. W tym przypadku liczy się każda minuta, ponieważ wydłużony czas zwiększa ryzyko uszkodzenia mózgu i niepełnosprawności. Ministerstwo Zdrowia zbiera objawy w cztery łatwe do zapamiętania grupy
U - utrudniona mowa. Poproś o powtórzenie prostej frazy. Czy mowa jest niewyraźna lub dziwna?
D - dłoń opadnięta. Poproś osobę, aby podniosła obie ręce. Czy jedna ręka opada w dół? A może nie może podnieść jednej ręki?
A - asymetria ust. Poproś tę osobę, aby się uśmiechnęła. Czy opadnie jedna strona twarzy?
R - rozmazane widzenie. Spytaj, czy widzi wyraźnie.
Jeśli zaobserwujesz którykolwiek objaw, natychmiast dzwoń pod numer alarmowy 112 lub pogotowie ratunkowe 999.
W dużej mierze udarowi można zapobiegać. Wystarczy prowadzić zdrowy styl życia. Najczęstszymi przyczynami są miażdżyca i nadciśnienie. Oprócz tego wpływ mają m.in. nieodpowiednia dieta, otyłość, chroniczny stres, cukrzyca, choroby serca czy wysoki poziom cholesterolu.
