Sprzęt za ponad miliard dolarów. Ukraina otrzyma tysiące Javelinów
Ta broń od dawna była niezwykle wychwalana przez Ukraińców, a teraz nadchodzi w bardzo dużej ilości. Dlaczego Javeliny są tak skuteczne i jak do tej pory wpłynęły na przebieg konfliktu?
Armia Stanów Zjednoczonych podpisała z firmami Lockheed Martin i Raytheon Javelin Joint Venture warty 1,3 miliarda dolarów kontrakt na produkcję pocisków FGM-148 Javelin wraz z dodatkowym wyposażeniem. Kontrakt obejmuje między innymi dostawę około 4 tys. pocisków dla Ukrainy w celu uzupełnienia zapasów wcześniej przekazanego uzbrojenia.
Umowa, której czas trwania określono na jeden rok, jest częścią większego kontraktu przyznanego w ubiegłym roku, zgodnie z którym firmy mają do 2026 roku dostarczyć nieokreśloną liczbę pocisków. Całkowita wartość tego zamówienia może przekroczyć nawet 7 miliardów dolarów. Z uwagi na rosnący popyt na Javeliny, spowodowany ich skutecznością w walkach w Ukrainie, Amerykanie obecnie rozwijają linie produkcyjne i planują wytwarzać do 4 tys. pocisków rocznie.
Na ten moment ocenia się, że USA od lutego 2022 roku dostarczyły Ukraińcom ponad 10 tys. pocisków i kilkaset wyrzutni systemu Javelin. Sprzęt ten stanowi bardzo ważne ogniwo w ukraińskich zdolnościach przeciwpancernych — ocenia się, że jego ofiarą padły już setki rosyjskich czołgów.
FGM-148 Javelin (z ang. oszczep) to amerykańska ręczna wyrzutnia przeciwpancernych pocisków kierowanych typu wystrzel i zapomnij. Jego rozwój rozpoczął się w roku 1989 kiedy konsorcjum utworzone przez firmy Raytheon i Lockheed Martin otrzymało zlecenie opracowania pocisku, który miał stać się następcą przestarzałego już M47 Dragon. Produkcja seryjna Javelina trwa od 1994 roku, od tego czasu powstało już 6 jego wersji.
Javelin składa się z wyrzutni z systemem naprowadzania na podczerwień oraz pocisku z głowicą tandemową. Po odpaleniu pocisk opuszcza tubę wyrzutni za pomocą silnika pomocniczego, a następnie odwraca się dyszą do dołu i uruchamia silnik główny. Dzięki zastosowaniu takiej metody wystrzelenie pocisku jest bezpieczne dla operatora.
Dzięki głowicy tandemowej oraz możliwości ataku z góry pociski z Javelina są bardzo skuteczne w zwalczaniu celów opancerzonych dodatkowym pancerzem reaktywnym, gdyż prekursor najpierw powoduje eksplozję pancerza reaktywnego, a dopiero później właściwa głowica uderza w odsłonięty i stosunkowo cienki górny pancerz. Zasięg Javelina to 4,8 kilometra.
W 2022 roku Pentagon opublikował dane, wedle których na pierwsze 112 Javelinów wystrzelonych przez Ukraińców w stronę rosyjskich pojazdów opancerzonych, trafiło aż 100, co jest znacznie lepszą wartością, niż pierwotnie spodziewano się po tym systemie.
Obecnie użytkownikami systemu Javelin poza USA i Ukrainą są m.in. Norwegia, Wielka Brytania, Tajwan, Czechy oraz Polska, gdzie służą w Wojskach Obrony Terytorialnej.
