Gadzie, ty słyszysz? Węże potrafią zaskakiwać!
Czy węże mają uszy? To pytanie może nie należy do grona najpopularniejszy, ale jest jak najbardziej zasadne. Wszak w ciele tych gadów nie da się zaobserwować żadnych wypustek czy otworów mających na celu słyszenie dźwięków. Z tego powodu większość ludzi twierdziła, że są one głuche. Okazuje się, że niekoniecznie, a stworzenia te mogą słyszeć!
Bez uszu, a jednak nie głuchy
Najnowsze badania przeprowadzone przez University of Queensland, Australian Reptile Academy i Queensland University of Technology miały na celu zbadanie węży pod kątem ich zdolności do słyszenia dźwięków. Choć sam proces reagowania na różnego rodzaju sygnały jest dość tajemniczy, to efekt badania rzuca nowe światło na naszą wiedzę na temat tych zwierząt.
Ponieważ węże nie mają zewnętrznych uszu, ludzie zazwyczaj myślą, że są głusi i mogą odczuwać wibracje tylko przez ziemię i do ciała. Nasze badania - pierwsze tego rodzaju z wykorzystaniem nie znieczulonych, swobodnie poruszających się węży - wykazały, że reagują one na fale dźwiękowe przemieszczające się w powietrzu i prawdopodobnie na ludzkie głosy.
Na potrzeby eksperymentu, w kontrolowanych warunkach badano 19 osobników z 5 rodzajów węży. Każdy został umieszczony w dźwiękoszczelnym pomieszczeniu, które wypełniano poszczególnymi odgłosami wydobywającymi się z różnych stron. Przykład reakcji jednego z węży zarejestrowano na poniższym wideo.
Jak widać, gad żywo reagował na bodźce dźwiękowe. Naukowcy po przeprowadzeniu eksperymenty mogli wyróżnić 8 różnych zachowań występujących u obserwowanych węży. Były to:
- ruch ciała
- zamrożenie ciała
- ruchy głową
- ruchy językiem
- syczenie
- peryskopowanie (wyciąganie się w górę i rozglądanie)
- fiksacja głowy
- opadanie żuchwy
19 przebadanych węży należało do 5 grup, na które składały się: elapid zasadzkowy (Acanthophis), pyton aktywny (Aspidites), elapid nadrzewny (Hoplocephalus) oraz dwa elapidy czynne (Oxyuranus i Pseudonaja).
Nie tylko grunt
Do tej pory uznawano, że wszelkiego rodzaju dźwięki są odczytywane przez węże przy pomocy gruntu, a konkretniej odpowiednich wibracji wyczuwalnych przez ich ciała. Naukowcy wzięli to pod uwagę, w związku z czym niektóre dźwięki rozchodziły się po ziemi, inne zaś odtwarzane były w powietrzu.
Interesujący jest również fakt, że nie wszystkie węże zachowywały się tak samo. Podczas gdy większość decydowała się na ukrywanie w obliczu tajemniczego dźwięku i oddalaniu się od niego, tak pyton żółtogłowy jako jedyny postanawiał kierować się w stronę odgłosu.
Tylko pyton żółtogłowy miał tendencję do poruszania się w kierunku dźwięku, podczas gdy taipany, węże brunatne, a zwłaszcza żmije śmierci, były bardziej skłonne do oddalenia się od niego. Rodzaje reakcji behawioralnych również się różniły, w szczególności taipany częściej wykazują reakcje obronne i ostrożne na dźwięk.
Gady trudne w zrozumieniu
Ogromnym problemem w badaniu węży jest... ich nieśmiałość. Jak przyznają naukowcy, te zwierzęta zdecydowanie częściej pozostają w ukryciu i boją się ludzi. Próby zrozumienia ich zachowań i sklasyfikowania poszczególnych aspektów są zatem niezwykle trudne.
Sam fakt słyszenia przez węże stoi w sprzeczności z dotychczasowymi odkryciami naukowców i powszechnie uznaną wiedzą. Teraz badacze tych gadów będą musieli mocno zweryfikować swoją wiedzę, bo obecność tak istotnego zmysłu w codziennym życiu węży jest całkiem ważna.
