Głębiny Morza Bałtyckiego. Prawdziwy rekord i najgłębszy punkt u wybrzeży Polski
Morze Bałtyckie zajmuje ok. 415 tys. km² powierzchni - taki obszar musi kryć wiele ciekawostek. Jedną z nich są jego najgłębsze punkty i to, co można w nich znaleźć. Gdzie znajduje się rekordowa głębia Bałtyku, jaki jest najgłębszy obszar u wybrzeży Polski i co badacze odkryli w tych morskich odmętach?
W skrócie
- Średnia głębokość Morza Bałtyckiego plasuje je na liście najpłytszych mórz świata, ale Bałtyk ma też kilka przepastnych głębin.
- Najgłębszym punktem Bałtyku jest Głębia Landsort u wybrzeży Szwecji. To skarbnica wiedzy dla naukowców, ale i niebezpieczne miejsce.
- Najgłębszy punkt znajdujący się blisko polskiego wybrzeża to Głębia Gdańska. Odnaleziono tam pozostałości z czasów II wojny światowej.
- Więcej podobnych informacji znajdziesz na stronie głównej serwisu
Jak głębokie jest Morze Bałtyckie? Średnia głębokość Bałtyku kontra inne morza
Jak głęboki jest Bałtyk? To pytanie, które może przyjść do głowy każdemu, kto spędza wakacje nad jego brzegiem. Jednak oceniając tylko po kąpielach podczas wakacyjnych wypadów do nadmorskich miejscowości, trudno jednoznacznie stwierdzić, czy to akwen wyjątkowo płytki, czy też niezwykle przepastny. Przyjrzyjmy się więc temu zagadnieniu nieco bliżej.
Morze Bałtyckie ma średnią głębokość ok. 52 metrów - wydaje się, że to bardzo dużo - mniej więcej tyle ma np. wieża kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Starogardzie Gdańskim, która nazywana jest "palcem wskazującym Pana Boga". Ale patrząc na inne morza, np. Morze Czerwone (437 m średniej głębokości) czy Morze Śródziemne (średnia głębokość 1438 m) Bałtyk staje się nagle jednym z najpłytszych mórz na świecie. A jaka jest najgłębsza część tego akwenu?
Najgłębsze punkty Bałtyku. Głębia Landsort bije rekord
Morze Bałtyckie dzieli się na trzy bardzo duże baseny: Bornholmski, Botnicki i Gotlandzki. Basen Bornholmski o maksymalnym zagłębieniu 105 m mieści się w południowej części Bałtyku, Basen Botnicki o maksymalnym zagłębieniu 294 m na północy Morza Bałtyckiego, a Gotlandzki, gdzie położony jest najgłębszy punkt Bałtyku, w jego środkowej części.
Ten najgłębszy punkt Morza Bałtyckiego to Głębia Landsort - ma 459 m p.p.m., maksymalną szerokości 3,2 km i długości 20 km. Znajduje się w pobliżu szwedzkiego miasta Landsort wyspie Öja i 50 km na północny zachód od szwedzkiej wyspy - Gotlandii. Historia tego miejsca ma swoją mroczną stronę. Największa głębia Bałtyku to bowiem nie jest kopalnia skarbów, a miejsce, gdzie do lat 60. składowano odpady radioaktywne i chemiczne. Z tego powodu, oraz przez wzgląd na to, że prądy morskie zawlekają tam również odpadki bardziej współczesne, takie jak plastikowe butelki i aluminiowe puszki, Głębię Landsort określa się najbardziej zanieczyszczonym miejscem Bałtyku.
Tu Morze Bałtyckie jest najgłębsze. Tajemnice Głębi Landsort
Głębia Landsort to także bardzo tajemniczy punkt. Nie do końca poznany jest sposób uformowania się tego obszaru przypominającego półksiężyc o stromych zboczach. Najpewniej ma pochodzenie tektoniczne, a reszty dokonał lądolód - znajduje się bowiem wzdłuż głównej linii uskoku pogłębionej przez erozję lodowcową. Głębia Landsort pełni też niejako funkcję "pułapki na osady" ze względu na swoje położenie i geometrię zbiornika, co czyni to miejsce prawdziwym "skarbcem" dla naukowców. Na podstawie próbek osadów z Głębi Landsort byli oni w stanie m.in. zidentyfikować kilka etapów historii tworzenia się zbiornika.
Kilka lat temu podczas badania najgłębszej części Morza Bałtyckiego naukowcy z Uniwersytetu w Sztokholmie i Uniwersytetu Linneusza w Växjö zaobserwowali ogromne wycieki metanu. Badacze nie znaleźli wówczas odpowiedzi na ten stan rzeczy - mówili natomiast, że nigdy wcześniej nie widzieli tak intensywnych bąbelków, szczególnie z tak głębokiego obszaru. Czy uda się wyjaśnić więcej zagadek tego miejsca? Potrzebne są do tego zaangażowanie badaczy i odpowiednie nakłady finansowe. O to pierwsze łatwo, z tym drugim bywa trudniej. Obecnie szwedzkie media donoszą na przykład, że ze względu na cięcia w budżecie, w 2025 r. unikatowy 30-letni cykl badań Uniwersytetu Sztokholmskiego w Głębi Landsort musiał zostać przerwany.
Głębia położona najbliżej wybrzeży Polski. Głębia Gdańska
Jeśli chodzi o głębię położoną najbliżej wybrzeży Polski, jest nią Głębia Gdańska w Zatoce Gdańskiej - liczy ona 118 m. Jest to okazała depresja oddzielona od wspomnianego Basenu Gotlandzkiego Progiem Gotlandzko-Gdańskim. Co ciekawe, jak zaznaczył autor P. Toczyński na łamach Gedanopedii, w okresie nowożytnym wejście z redy portu gdańskiego do Głębi Gdańskiej uznawane było za jeden z najbezpieczniejszych obszarów na Morzu Bałtyckim. Głębię Gdańską także wykorzystano do składowania odpadów - zatopiono tam niemiecką broń chemiczną z okresu II wojny światowej.
W 2025 r. Urząd Morski w Gdyni podpisał umowy dotyczące nowych badań Morza Bałtyckiego, w tym obszaru Głębi Gdańskiej. Projekt obejmuje szczegółowe badania hydrograficzne, pobieranie próbek dna morskiego oraz próbek wody do analiz chemicznych, a także rozpoznanie substancji zanieczyszczających dno. Być może, jak już wiele razy wcześniej, przy okazji badań odkryte zostaną kolejne tajemnice Bałtyku.
