Najrzadsza krew. Taką grupę ma tylko 1 procent Polaków
Oprac.: Anna Gburek
Znajomość swojej grupy krwi jest kluczowa, szczególnie w sytuacjach wymagających transfuzji lub przeszczepu. To właśnie grupa krwi determinuje, kto może być dawcą, a kto biorcą krwi lub organów. Co więcej, określenie grup krwi przyszłych rodziców ma istotne znaczenie podczas planowania ciąży, pozwalając uniknąć potencjalnego konfliktu serologicznego. Współczesna klasyfikacja grup krwi, którą powszechnie znamy, została wprowadzona blisko 100 lat temu i jest uniwersalnym standardem identyfikacji krwi na całym świecie. Dzięki temu możemy dokładnie określić, które grupy krwi są najrzadsze, zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Spis treści:
Najrzadsza grupa krwi w Polsce
Najrzadszą grupą krwi, zarówno w Polsce, jak i na świecie, jest AB-. W Polsce posiada ją jedynie 1 procent populacji. Na świecie odsetek ten jest jeszcze niższy i wynosi zaledwie pół procenta.
Co pewien czas w mediach pojawiają się doniesienia o jeszcze rzadszych grupach krwi, często określanych mianem „najrzadszej krwi na świecie”.
Przykładem jest krew bombajska, odkryta w populacji Bombaju. Ta specyficzna grupa, będąca w istocie grupą 0 z dodatkowym antygenem H w osoczu, wyróżnia się niezwykle niską częstotliwością występowania. Szacuje się, że mają ją 4 osoby na milion. Co więcej, występowanie krwi bombajskiej jest w znacznym stopniu ograniczone do rejonu Indii.
Głośno jest też o tak zwanej "złotej krwi", grupie krwi charakteryzującej się brakiem jakiegokolwiek z 61 dotychczas wyodrębnionych antygenów.
Grupa krwi | Częstotliwość występowania w Polsce (w %) |
A Rh+ | 32 |
0 Rh+ | 31 |
B Rh+ | 15 |
AB Rh+ | 7 |
0 Rh- | 6 |
A Rh- | 6 |
B Rh- | 2 |
AB Rh- | 1 |
źródło: krwiodawcy.org |
Grupa krwi. Jak ją dziedziczymy?
Do opisu grupy krwi stosuje się dwa układy AB0 oraz Rh.
System AB0 opiera się na obecności lub braku antygenów A i B na powierzchni krwinek czerwonych oraz występowaniu przeciwciał w osoczu krwi. Na przykład, krew grupy A charakteryzuje się obecnością antygenów A na krwinkach, natomiast w osoczu znajdują się przeciwciała przeciwko antygenowi B.
Z kolei krew grupy AB posiada oba antygeny - A i B - na krwinkach, ale nie zawiera żadnych przeciwciał w osoczu.

Grupa krwi 0 wyróżnia się brakiem antygenów A i B na krwinkach, posiada natomiast w osoczu zarówno przeciwciała anty-A, jak i anty-B. Dodatkowo, przy określaniu grupy krwi uwzględnia się czynnik Rh, czyli obecność antygenu D. Jego obecność oznacza się symbolem Rh+, a brak symbolem Rh-.
Według tej najpowszechniejszej klasyfikacji, krew można podzielić na 8 grup:
- A-
- A+
- B-
- B+
- AB-
- AB+
- 0-
- 0+
Grupa krwi jest dziedziczona po rodzicach.
Istnieją trzy allele, które odpowiadają za grupę krwi w układzie AB0. Są to IA, IB, i0. Allele IA, IB są dominujące, a allel i0 jest recesywny. Rodzice, którzy mają grupę krwi A, mogą mieć allele IA, IA lub IA, i0. Podobnie jest z układem Rh. Allele wpływające na obecność antygenu D są dominujące względem alleli wpływających na jego brak.
Ojciec 0 | Ojciec A | Ojciec B | Ojciec AB | |
Matka 0 | 0 | A, 0 | B, 0 | A, B |
Matka A | A, 0 | A, 0 | 0, A, B, AB | A, B, AB |
Matka B | B, 0 | 0, A, B, AB | B, 0 | A, B, AB |
Matka AB | A, B | A, B, AB | A, B, AB | A, B, AB |
Konflikt serologiczny może wystąpić w sytuacji, w której matka ma grupę krwi RH-, a ojciec RH+. Występuje także w układzie głównym AB0, najczęściej kiedy matka ma grupę krwi 0, a płód A lub B.
Transfuzja a uniwersalna grupa krwi
Przy transfuzji krwi niektóre grupy krwi są mocno uprzywilejowane. To oznacza, że ich dawcami mogą być osoby z różną grupą krwi. Niektóre z kolei mogą przyjąć krew tylko od osób z tą samą grupą krwi.
Zły dobór dawcy i biorcy krwi może doprowadzić do konfliktu i choroby potransfuzyjnej, która objawia się m.in. gorączką, wysypką, rumieniem, niewydolnością nerek i wątroby. Może także stanowić zagrożenie życia u starszych pacjentów.
Najrzadsza grupa krwi w Polsce i na świecie, czyli AB, jest uważana za uniwersalnego biorcę. W układzie AB0 - osoba z krwią AB może otrzymać krew od osób z grupą krwi AB, 0, A, i B. Czynnikiem ograniczającym grupę dawców może być obecność lub brak antygenu-D.
Osoby z grupą krwi 0 uważane są z kolei za uniwersalnych dawców. Mogą swoją krew przekazać osobom z grupą krwi A, B, AB, 0, jednak same mogą przyjąć krew jedynie od osób z grupą krwi 0.