Odciski palców to podpis. Nie ma dwóch takich samych. Nawet u bliźniaków
Linie papilarne wykształciły się u człowieka, żeby ułatwić naszym przodkom pewne chwytanie różnych przedmiotów. Przy okazji natura wyposażyła nasz gatunek w unikalny tatuaż, który nie powtarza się na żadnym palcu. Szansa na powstanie dwóch identycznych wzorów linii papilarnych wynosi 1 do 64 miliardów! Czym są odciski palców i jak powstają, od czego zależy ich kształt i gdzie wykorzystuje się ich unikalność?
Odciski palców, które najczęściej wykorzystuje się do identyfikacji to nic innego jak odciski linii papilarnych na opuszkach palców człowieka (i innych ssaków naczelnych). Bardzo często zdarza nam się mylić te dwa pojęcia, dlatego warto przyjrzeć się bliżej i dokładniej zrozumieć proces kształtowania się tych unikalnych śladów, jakie zostawiamy na wszystkim, czego dotkniemy. Linie papilarne to maleńkie bruzdy na skórze palców, które kształtują się jeszcze w życiu płodowym.
Linie papilarne człowieka mają wysokość od 0,1 do 0,4 mm, szerokość waha się między 0,2 a 0,7 mm. Na listewkach, wzdłuż krawędzi wzorów tworzonych przez bruzdy, rozmieszczone są kanaliki potowe. Daktyloskopia, czyli technika śledcza, która porównuje odciski palców, wyróżnia wzory pętlicowe, wirowe, łukowe i namiotowe.
Naukowe opisanie fenomenu unikalności linii papilarnych to koniec XIX wieku, jednak już w prehistorii ludzi fascynowały ich kształty, które chętnie odbijali na ścianach jaskiń. Na przestrzeni epok i różnych kontynentów pozostawienie odcisku palca na różnych dokumentach, umowach i aktach własności było traktowane jako podpis, z całą mocą pisemnego potwierdzenia.
W dużym stopniu kształt naszych linii papilarnych zależy od genetyki, ale nawet odciski palców bliźniaków jednojajowych różnią się od siebie i to znacznie. Oprócz tego, jakie geny odziedziczyliśmy po rodzicach, wpływ ma też mnóstwo czynników środowiskowych — to jak wyglądało nasze życie płodowe.
Linie papilarne powstają między 13. a 19. tygodniem ciąży, kiedy kształtujące się opuszki palców zaczynają napierać na skórę. Tempo rozwoju i siła nacisku to pierwsze ze zmiennych, które wpływają na kształt przyszłych odcisków palców. Równie ważne i bezpośrednio związane z szybkością wzrostu jest odżywianie przez pępowinę. Istotna jest też pozycja, w jakiej znajduje się płód.
Nie można też zapominać, że to właśnie warunki w łonie matki odpowiadają za fakt, że nawet bliźniaki jednojajowe nie mają w 100 proc. identycznych genów. Poszczególne instrukcje genowe są bardzo wrażliwe na warunki panujące w macicy, stąd nawet przy identycznej puli genowej obojga rodziców pojawiają się nieznaczne różnice.
Po narodzinach odciski palców pozostają niezmienne, jednak tylko pod pewnymi warunkami. Do zmiany, uszkodzenia, a nawet całkowitego usunięcia linii papilarnych może dojść na skutek chorób skóry, oparzeń i innych uszkodzeń na opuszkach.
Najbardziej znane wykorzystanie unikalności wzorów na opuszkach to kryminalistyka. Technika zdejmowania i porównywania odcisków palców to inaczej daktyloskopia. Za jej ojca uchodzi Francis Galton, który w odniesieniu do odcisków palców ukuł regułę 3N: linie papilarne są niepowtarzalne, nieusuwalne i niezmienne.
Do ścigania przestępców policja i inne służby wykorzystują odciski już od ponad 100 lat. Wraz z rozwojem nauki i technologii pojawiły się jednak inne, bardziej przyjazne sposoby wykorzystania naszych indywidualnych linii na palcach. Do takich zastosowań możemy zaliczyć:
- czytniki linii papilarnych w smartfonach;
- potwierdzenia w bankowości mobilnej;
- przyspieszenie procedur na lotniskach;
- biometryczne podpisy dokumentów cyfrowych;
- czytnik odcisków zamiast klucza do drzwi;
- zabezpieczenie przed odpaleniem samochodu przez złodzieja lub dziecko.
Istnieje metoda, która pozwala usunąć bruzdy tworzące linie papilarne człowieka. Taki zabieg nazywa się głęboką dermabrazją i zwykle służy chirurgicznemu złuszczaniu naskórka w miejscach zmian trądzikowych, blizn i innych niedoskonałości skórnych. Odciski palców to najłatwiejsze do analizy, ale niejedyne unikalne cechy naszych organizmów.
Inny niepowtarzalny wzór na naszym ciele możemy zobaczyć, zaglądając komuś głęboko w oczy. Ujrzymy go na tęczówce, która posiada aż 250 wyróżnionych, unikalnych cech! Prawdopodobieństwo pojawienia się drugiej, identycznej wynosi według szacunków 10 do 78 potęgi. Czysto teoretycznie jest większa szansa, że dwoje ludzi otrzyma takie same wyniki sekwencjonowania genomu, niż na to, że identyczne będą ich tęczówki.
Dla wygodnego porównania — szansa na "szóstkę" w Lotto wynosi 1 do 13 983 816.
Czytaj także:
To był napad stulecia w Polsce. Do dziś nie wiadomo, gdzie są skradzione miliony
Karty to przeżytek? Mastercard wprowadza płatność... uśmiechem
List krążył po świecie 107 lat i w końcu dotarł do celu. Oto jego treść
