Osiągnęli zimną krytyczność i zapowiadają rewolucję w energii nuklearnej
Amerykański startup Valar Atomics dokonał ważnego krok w kierunku stworzenia funkcjonalnego komercyjnego reaktora jądrowego. Zrobił to we współpracy z Los Alamos National Laboratory. W rdzeniu swojego reaktora NOVA dokonali rozszczepienia, które może przybliżyć nas do komercyjnych reaktorów nuklearnych.
Ważny test dla energetyki zakończony w Stanach
Zimna krytyczność, czy inaczej krytyczność zerowej mocy, to podstawowy etap poprzedzającym eksploatację jądrową z wykorzystaniem mocy. Zachodzi, gdy reaktor jądrowy podtrzymuje reakcję łańcuchową uranu-235. Wzbogacone paliwo uwalnia neutrony, które rozszczepiają inne atomy, tworząc więcej neutronów i powtarzając reakcję. Proces ten, zwany rozszczepieniem, stanowi podstawę energii jądrowej.
Valar Atomics jest jedną z amerykańskich firm, która planuje wprowadzić własne reaktory jądrowe. Celem jest stworzenie komercyjnych reaktorów, które będą mogły być wykorzystywane na masową skalę w wielu miejscach. Wynika to z coraz większego zapotrzebowania na energię m.in. ze względu na powstawanie ogromnych baz danych do zasilania modeli AI.
Komercyjne reaktory jądrowe coraz bliżej?
Zimna krytyczność pozwala Valar uzyskać lepsze zrozumienie właściwości neutronowych rdzenia i zweryfikować założenia dotyczące paliwa, moderatorów, aktywnej kontroli reaktywności i substancji wypalających. To duży krok dla startupu, który dopiero na początku tego roku ujawnił swoje działania. Paliwo, którego używa firma, zostało wcześniej przetestowane w ograniczonym zakresie, więc eksperymenty z krytycznością to ostrożny pierwszy krok.
Same działania Valar Atomics są wynikiem programu pilotażowego Departamentu Energii Stanów Zjednoczonych, mającego na celu przyspieszenie rozwoju zaawansowanych projektów reaktorów jądrowych przez prywatne firmy. Program rozpoczęty dekretem Donalda Trumpa jest częścią szerszego programu o nazwie "Manhattan Project 2.0", mający zrewolucjonizować podejście USA do energii jądrowej. W ramach programu wyznaczono cel, aby do 4 lipca 2026 r. co najmniej trzy start-upy osiągnęły stan krytyczności, a firma Valar Atomics jako pierwsza osiągnęła ten cel. Niemniej Valar nadal musi uzyskać zgodę administracji USA na komercyjną eksploatację. Nawet dysponując tymi narzędziami, niektóre start-upy przyznają, że osiągnięcie krytyczności w ciągu roku jest ambitnym celem.
