Wielki świergot. Tak całkowite zaćmienie Słońca wpływa na ptaki
Podczas całkowitego zaćmienia Słońca w przyrodzie na moment zapada cisza. Wygląda to tak, jakby świat na chwilę zamarł. Gdy tylko jednak tarcza Księżyca odsłoni światło, ptaki zaczynają śpiewać, jak oszalałe. Naukowcy tłumaczą, że to efekt zaskakująco silnego resetu ich zegarów biologicznych i wciąż badają to zjawisko.
Spis treści:
- Dlaczego ptaki śpiewają po całkowitym zaćmieniu Słońca?
- Kiedy najbliższe całkowite zaćmienie Słońca?
Dlaczego ptaki śpiewają po całkowitym zaćmieniu Słońca?
Całkowite zaćmienie Słońca to okazja do badań nie tylko dla astrologów. Podczas zeszłorocznego zjawiska ornitolodzy na całym świecie zwarli szyki, by dowiedzieć się, dlaczego ptaki śpiewają po całkowitym zaćmieniu Słońca. Badacze z Indiana University i Ohio Wesleyan University podczas zaćmienia 8 kwietnia 2024 r. wykazali, że 29 z 52 obserwowanych gatunków zmieniło swoje wokalizacje. Niektóre z nich ucichły, inne nasiliły śpiew tuż po fazie całkowitej ciemności. Najsłabiej reagowały gatunki prowadzące nocny tryb życia, takie jak sowy. Największe nasilenie śpiewu wykazały ptaki, które normalnie śpiewają o świcie, na przykład drozdy czy kosy.
Jak tłumaczy ornitolog Dr. Jessie Barry z Cornell Lab of Ornithology,
„Ptaki kierują się przede wszystkim światłem. Dla nich nagła ciemność oznacza noc, a powrót światła - nowy dzień”
Dlatego zaraz po fazie całkowitej zaćmienia Słońca wiele gatunków ptaków zaczyna śpiewać jak o poranku. Potwierdziły to badania naukowców z Indiana University. Podczas zaćmienia 2024 roku zarejestrowali tysiące godzin nagrań terenowych. "Słychać wyraźne nasilenie śpiewu tuż po fazie całkowitej. Ptaki dosłownie uznały, że słońce właśnie wzeszło" - stwierdził kierujący badaniem prof. J. Drew Lanham.
To efekt ich rytmu dobowego, kontrolowanego przez poziom światła. Zanik promieni słonecznych obniża aktywność, a ich powrót uruchamia naturalny program "świt". Ptaki mają wyjątkowy zmysł orientacji i nawet kilkuminutowa ciemność wystarcza, by zresetować ich biologiczny zegar. Dla nich całkowite zaćmienie Słońca zamienia jeden dzień w dwa.
Kiedy najbliższe całkowite zaćmienie Słońca?
Ornitolodzy będą mieli okazję do dalszych badań nad ptasimi śpiewami już niebawem. Najbliższe całkowite zaćmienie Słońca nastąpi 12 sierpnia 2026. Szansę na jego podziwianie będą mieli mieszkańcy m.in. z Islandii i Hiszpanii. W niektórych miejscach faza całkowita potrwa do 2 minut i 18 sekund. 2 sierpnia 2027 roku czeka nas najdłuższe zaćmienie Słońca XXI wieku, które potrwa 6 minut i 22 sekundy. Pas całkowitego zaćmienia przejdzie przez Hiszpanię, Afrykę Północną i Bliski Wschód, docierając aż do Somalii.
Ciekawostką jest, że w 26 stycznia 2028 roku zaobserwujemy częściowe, obrączkowe zaćmienie. Nie dość, że jest ono bardzo widowiskowe, to oznacza też nietypową sekwencję zjawiska, które nastąpi rok po roku w ciągu trzech lat. Z kolei historyczne, najdłuższe w istnieniu pomiarów zaćmienie Słońca nastąpi 16 lipca 2186 roku. Raczej więc nie będziemy mieli okazji podziwiać go osobiście. Ptaki zamilkną wtedy na 7 minut i 29 sekund.
Źródła: edition.cnn.com, scientificamerican.com
