Trening może przywrócić węch

- W odróżnieniu od bodźców wzrokowych i słuchowych, które muszą być przekazane przez wiele połączeń zanim trafią do kory czołowej, w przypadku bodźców węchowych sygnał jest przekazywany natychmiast przez nos do mózgu - dr Donald Wilson z Uniwersytetu Nowojorskiego.

Zaburzenia węchu towarzyszą m.in. chorobie Alzheimera, chorobie Parkinsona, schizofrenii, a także normalnemu procesowi starzenia się. Nie są jasne dokładne przyczyny utraty lub osłabienia tego zmysłu, jednak zespół naukowców kierowany przez dra Wilsona zidentyfikował obszar mózgu, w którym zjawisko to może zachodzić. Co więcej, okazało się, że, odpowiedni trening może odwrócić ten proces.

Naukowcy obserwowali szczury umieszczone w pudełkach, do których przez niewielki otwór w ścianie wpuszczano zapach będący mieszanką 10 związków występujących się m.in. w owocach i środkach czystości. Szczury miały odróżnić trzy zapachy - w drugim jeden ze składników zamieniono innym, a w trzecim jeden ze składników odjęto. Gdy gryzoniom udawało się zidentyfikować pierwszy zapach, nagradzano je wodą podawaną przez otwór w prawej ściance, gdy odróżniły drugi zapach - wodę otrzymywały z otworu po lewej stronie. Choć szczury nie miały problemu ze zidentyfikowaniem zapachu, w którym jeden ze składników został zamieniony, nie udawało im się rozpoznać zapachu, w którym jeden składnik usunięto.

Gdy badacze umieścili w mózgach gryzoni elektrody, zaobserwowali, że w obrębie opuszki węchowej każdy zapach powodował inny rodzaj aktywności elektrycznej. W obrębie kory gruszkowatej natomiast zauważono, że zapachy, które szczury były w stanie zidentyfikować wywoływały różne rodzaje aktywności, z kolei aktywność wywoływana przez zapachy, których nie udawało im się odróżnić, była identyczna. Następnie badacze nauczyli drugą grupę szczurów odróżniać zapachy, z którymi mieli problem ich poprzednicy. Za każdy prawidłowy wybór gryzonie były nagradzane wodą. Okazało się, że wzorce aktywności w mózgu związanej z odczuwaniem tych niemal identycznych zapachów w wyniku treningu nabrały cech odróżniających je od siebie.

W przypadku trzeciej grupy szczurów naukowcy zaplanowali trening tak, by zwierzęta nauczyły się ignorować różnice pomiędzy dwoma zapachami, które wyraźnie się od siebie różniły. W efekcie ich węch uległ pogorszeniu, a wzorce aktywności dla obu zapachów stały się bardzo podobne.

- Choć utrata węchu może być rezultatem rzeczywistego uszkodzenia układu węchowego, w niektórych przypadkach może być skutkiem braku ćwiczenia narządu węchu. Otwiera to drogę do potencjalnych terapii, które mogłyby przywrócić prawidłowe jego funkcjonowanie - podsumowuje dr Wilson.