Czy diagnoza ADHD to loteria? Eksperci ostrzegają przed poważnymi błędami
Diagnozowanie ADHD u dorosłych wiąże się z ryzykiem, ponieważ objawy bywają podobne do innych poważnych zaburzeń psychicznych. Wyniki międzynarodowego badania pokazują, że w połowie analizowanych prac naukowych nie wykluczano występowania innych schorzeń, co znacząco wpływa na skuteczność leczenia. Badacze wskazują na konieczność zwiększenia kompetencji diagnostów i standaryzacji narzędzi.
Diagnoza ADHD jest często trudna do postawienia dla dorosłych, ponieważ początkowo opracowano ją dla dzieci i kryteria oceny opierają się na ich zachowaniach. Tymczasem diagnoza dorosłego człowieka bazuje na subiektywnych doświadczeniach, np. trudnościach z koncentracją czy byciem impulsywnym.
- Rosnąca liczba dorosłych, u których zdiagnozowano ADHD, stawia ważne pytania dotyczące trafności diagnostycznej - mówi dr Igor Studart.
Zła diagnoza. Koszmar wielu pacjentów
Wiele innych zaburzeń psychicznych daje podobne objawy jak ADHD, np. depresja, schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa. Wykluczenie ich jest bardzo ważne podczas diagnozowania ADHD. Niestety nie wszyscy specjaliści przeprowadzają dogłębną ocenę stanu pacjenta, a nowe badanie zrealizowane przez Uniwersytet Kopenhaski i Uniwersytet w Sao Paulo w Brazylii pokazuje, że nawet badania psychiatryczne nad ADHD często pomijają tę fundamentalną pracę.
- Przeanalizowaliśmy, w jaki sposób 292 najbardziej wiarygodne badania w medycynie opartej na dowodach - tak zwane randomizowane badania kontrolowane - diagnozowały dorosłych pacjentów - wyjaśnia profesor psychiatrii Julie Nordgaard, współautorka badania. - Wnioskujemy, że połowa badań nie zapewniła szerokiej i dokładnej oceny diagnostycznej pacjentów przed badaniem w celu wykluczenia innych zaburzeń.
Wyniki badania sugerują, że pacjenci nie wiedzą, czy nie mają innych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy schizofrenia. W dodatku ponad połowa badań obejmowała osoby, u których zdiagnozowano również inne zaburzenia, co było dużym utrudnieniem przy stawianiu diagnozy ADHD.
Na co choruję? Nie wiadomo
Zdaniem badaczy te niedociągnięcia metodologiczne są problematyczne, ponieważ nie wiadomo, na które zaburzenie pacjenta i jego objawy dane leczenie będzie miało wpływ.
Naukowcy twierdzą, że głównym problemem związanym z oceną diagnostyczną w wielu badaniach klinicznych jest brak przeszkolenia osób przeprowadzających wywiad z pacjentem. Często robią to także przy użyciu metod, które nie są wystarczająco dokładne.
- W 61 proc. badań nie podano, kto zdiagnozował pacjentów. Tylko w 35 proc. badań podano, że diagnozę postawił psychiatra lub psycholog - tłumaczy Mads Gram Henriksen, współautor badania, dodając, że ocena diagnostyczna zawsze powinna być przeprowadzana przez doświadczonego specjalistę.
W psychiatrii naprawdę potrzebujemy, aby wszystkie diagnozy, nie tylko ADHD, były stawiane według tych samych jednolitych kryteriów i przez przeszkolonych specjalistów
Według niej brak dokładności przy stawianiu diagnoz może prowadzić do tego, że wiele osób będzie leczonych na złą chorobę, a to może powodować u nich niepotrzebne skutki uboczne.
