Zmiana czasu, a potem jet lag. Jak sobie radzić po podróży?

Jet lag to stan, który dotyka podróżnych przekraczających szybko kilka stref czasowych, prowadząc do zaburzeń rytmu biologicznego organizmu. Główną przyczyną tego zjawiska jest desynchronizacja wewnętrznego zegara dobowego z nowym środowiskiem, w którym podróżny się znajduje. Zegar biologiczny, który reguluje cykle snu i czuwania, zostaje nagle przestawiony, co powoduje trudności z dostosowaniem się do nowego harmonogramu dnia.

W praktyce oznacza to, że organizm może wymagać snu, gdy jest środek dnia, lub być w pełni aktywnym, gdy nadchodzi noc. Objawy jet lagu obejmują przede wszystkim problemy ze snem, takie jak trudności z zasypianiem lub wczesne budzenie się. Inne dolegliwości to zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia trawienia, a także wahania nastroju.

Wpływ na intensywność tych objawów mają takie czynniki jak kierunek podróży, liczba przekroczonych stref czasowych oraz indywidualne predyspozycje organizmu. Jet lag ma istotny wpływ na komfort pasażerów, szczególnie podczas wyjazdów wakacyjnych lub służbowych, kiedy liczy się pełna wydajność i dobre samopoczucie. Dlatego warto odpowiednio przygotować się do zmiany stref czasowych, na przykład stopniowo dostosowując godziny snu przed podróżą lub planując odpowiednie przerwy na odpoczynek w trakcie lotu.

Przeczytaj też: Kto nie może latać samolotem na wakacje? Długa lista chorób

Jet lag jest bardziej dotkliwy, gdy podróżujemy na wschód. Przyczyna tkwi w skróceniu dnia, co zmusza nasz organizm do przyspieszonej adaptacji do nowych warunków. Kiedy lecimy w tym kierunku, musimy wcześniej kłaść się spać, co jest sprzeczne z naturalnym rytmem naszego wewnętrznego zegara biologicznego. Ta nagła zmiana prowadzi do dezorientacji, a organizm ma trudności z przystosowaniem się do krótszego cyklu dnia i nocy. Jet lag w tym przypadku może powodować silniejsze objawy, takie jak trudności z zasypianiem, wyczerpanie i dezorientacja.

Z kolei podróż na zachód jest zazwyczaj mniej uciążliwa dla organizmu, ponieważ wydłuża dzień, co jest bardziej zgodne z naszym naturalnym rytmem dobowym. Organizm lepiej znosi ten rodzaj zmiany, ponieważ dostosowanie się do dłuższego dnia wymaga jedynie utrzymania czujności przez kilka dodatkowych godzin. Warto jednak pamiętać, że każdy organizm reaguje na zmiany czasu w sposób indywidualny, a intensywność odczuwania jet lagu zależy od wielu czynników, takich jak liczba przekroczonych stref czasowych, długość lotu, a także ogólny stan zdrowia podróżującego.

Przeczytaj też: Tyjesz, chociaż mało jesz? To może być... nieświadome jedzenie przez sen

Pozbycie się jet lagu wymaga odpowiedniego przygotowania przed podróżą oraz kilku prostych, lecz skutecznych działań po przylocie. Kluczem do sukcesu jest dostosowanie się do nowej strefy czasowej jeszcze przed wyjazdem. Można to osiągnąć, stopniowo zmieniając godziny snu i posiłków tak, aby zbliżyć się do rytmu dnia w miejscu docelowym. Warto zacząć od przesuwania tych godzin o 30 minut dziennie. Dzięki temu organizm będzie miał czas na stopniową adaptację, co zmniejszy intensywność jet lagu po przylocie.

Po dotarciu na miejsce istotne jest jak najszybsze dostosowanie się do lokalnego rytmu dnia. Od razu po wejściu na pokład samolotu warto przestawić zegarek na czas obowiązujący w miejscu docelowym i starać się żyć według tego harmonogramu. Po przylocie unikajmy drzemek dłuższych niż 30 minut, które mogłyby zaburzyć dalsze dostosowanie się do nowego czasu. Zamiast tego, wyjdźmy na świeże powietrze i korzystajmy z naturalnego światła słonecznego, które pomoże zresetować wewnętrzny zegar biologiczny. Słońce hamuje produkcję melatoniny, co ułatwia utrzymanie czujności w ciągu dnia.

Dieta i nawodnienie również odgrywają kluczową rolę w walce z jet lagiem. W trakcie podróży i po przylocie unikajmy ciężkostrawnych posiłków, a zamiast tego wybierajmy lekkie i zdrowe dania, które nie obciążają układu trawiennego. Niezwykle ważne jest także picie dużej ilości wody, aby zapobiec odwodnieniu, które nasila objawy jet lagu. Należy też unikać alkoholu i kofeiny, ponieważ te środki zakłócają sen i dodatkowo odwadniają organizm.

Przeczytaj też: Jak sobie poradzić w samolocie? Steward zdradza triki na długi lot

Nie istnieje uniwersalny lek, który skutecznie zwalczałby wszystkie objawy jet lagu. Problem z adaptacją do nowej strefy czasowej jest na tyle złożony, że trudno znaleźć jedno rozwiązanie farmakologiczne, które mogłoby temu zaradzić. Jet lag wynika z nagłej zmiany rytmu dobowego, a organizm potrzebuje czasu na przystosowanie się do nowego harmonogramu. W związku z tym dostępne środki farmaceutyczne i suplementy mają na celu jedynie łagodzenie niektórych objawów tego zjawiska, a nie jego całkowite wyeliminowanie.

Jednym z popularnych środków stosowanych w walce z jet lagiem są tabletki nasenne. Pomagają one w zaśnięciu o nowej porze, co przyspiesza adaptację organizmu do nowego rytmu dnia. Należy jednak pamiętać, że środki te nie leczą przyczyny problemu, a jedynie łagodzą jego skutki, pomagając w zasypianiu. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że nieodpowiednie stosowanie środków nasennych może doprowadzić do problemów ze snem w przyszłości, dlatego powinny być używane ostrożnie i zgodnie z zaleceniami lekarza.

Suplementy zawierające melatoninę stanowią kolejną opcję dla osób zmagających się z jet lagiem. Melatonina, hormon regulujący rytm snu i czuwania, może pomóc w synchronizacji zegara biologicznego z nową strefą czasową. Choć melatonina jest dostępna bez recepty i może przynieść ulgę, należy pamiętać, że jej działanie jest wspomagające, a nie lecznicze. Suplementacja melatoniną może poprawić jakość snu, ale nie eliminuje wszystkich skutków nagłej zmiany strefy czasowej.

Przeczytaj też:

Alkohol w czasie lotu? Twoje serce stanowczo odradza

Pierwszy raz na lotnisku i pierwszy lot samolotem. Co robić krok po kroku?

Przeniosła spanie w samolocie na wyższy poziom. Dosłownie

***

Co myślisz o pracy redakcji Geekweeka? Oceń nas! Twoje zdanie ma dla nas znaczenie. 

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!