Co się stanie, jeśli chwilowo przekroczymy 1,5 st. C? Nowe dane niepokoją
Gdy mówimy o limicie globalnego ocieplenia do 1,5 st. C, często zakładamy, że krótkotrwałe przekroczenie tej granicy nie będzie groźne. Nowe badania sugerują coś zupełnie innego: nawet tymczasowy wzrost temperatury może prowadzić do nieodwracalnych zmian w klimacie i dramatycznych skutków społecznych.
Zaledwie jeden stopień może decydować o przyszłości świata. Przez 21 z ostatnich 22 miesięcy temperatura powierzchni Ziemi była wyższa o 1,5 st. C względem epoki przedprzemysłowej. To granica, której mieliśmy nie przekraczać - przynajmniej według porozumienia paryskiego z 2015 roku. Ale co jeśli tę granicę przekroczymy… na chwilę?
Coraz częściej naukowcy rozważają scenariusz tymczasowego przekroczenia 1,5 st. C, z późniejszym powrotem poniżej tej wartości dzięki redukcji emisji i technologiom usuwania CO₂. Taki "plan awaryjny" może się jednak okazać kosztownym złudzeniem.
Arktyka nie zapomni
W badaniu zleconym przez rząd Wielkiej Brytanii zespół 37 naukowców przeanalizował scenariusz, w którym emisje pozostają wysokie przez 15 lat, a potem gwałtownie spadają. Temperatura osiąga wtedy szczyt 1,9 st. C w 2060 roku, by spaść do 1,5 st. C dopiero pod koniec stulecia.
Mimo pozornego powrotu do bezpiecznego poziomu, Arktyka pozostaje nawet o 1,5 st. C cieplejsza niż w scenariuszu bez przekroczenia. Topnienie lodu, rozmarzanie wiecznej zmarzliny, wymieranie koralowców i lodowców - to wszystko dzieje się wcześniej i szybciej. Niektóre zmiany są już prawdopodobnie nieodwracalne, jak w przypadku lądolodu Antarktydy Zachodniej.
Więcej pożarów, mniej jedzenia
Ryzyko ekstremalnych pożarów rośnie dramatycznie - zwłaszcza tam, gdzie i tak już są one problemem. Przykładem mogą być kalifornijskie pożary z początku 2025 roku. Gdy temperatury rosną, zmienia się też charakter powodzi i susz - stają się rzadsze, ale bardziej gwałtowne. To zła wiadomość dla rolnictwa. Autorzy ostrzegają, że dotychczasowe szacunki strat plonów są zaniżone.
Niepokoi również ogromna niepewność ekonomiczna. W zależności od modelu, wpływ ocieplenia o 3 st. C na globalne PKB może wynosić od -5 proc. do nawet -55 proc. Tymczasowe przekroczenie 1,5 st. C niemal na pewno zmniejszy globalny PKB, nawet przy optymistycznych założeniach.
Każdy ułamek stopnia ma znaczenie
Wniosek? Tymczasowe przekroczenie 1,5 st. C nie jest bezpieczne. Może kosztować nas więcej, niż zakładamy - ekologicznie, społecznie i ekonomicznie. Naukowcy nie mają wątpliwości: każdy dodatkowy ułamek stopnia pogarsza sytuację. Zamiast celować w powrót do granicy, powinniśmy zrobić wszystko, by nigdy jej nie przekroczyć.
Źródło: The Conversation
