Odnaleziono zaginioną głowę Herkulesa w starożytnym wraku blisko Andikitiry

Na dnie morskim na północny zachód od Krety, znajduje się wrak statku. Był to rzymski statek handlowy pochodzący z około 60 roku p.n.e. Miejsce to jest znane ze względu na odnalezienie tu starożytnego urządzenia, które najprawdopodobniej było najstarszym na świecie komputerem analogowym - mechanizm z Antykithiry.

Statek miał 40 metrów długości i podróżował prawdopodobnie ze wschodniej części Morza Śródziemnego w kierunku Rzymu. Zatonął w wyniku sztormu, który rzucił go na skały u wybrzeży wyspy Andikitiry, obecna Grecja.

Wrak został odkryty w 1900 roku na głębokości 42 m, lecz prace archeologiczne trwaj do dzisiaj. W ostatnim czasie archeolodzy usunęli duży głaz, o wadze aż 8,5 tony, na stanowisku badawczym, co umożliwiło dostęp do niezbadanej wcześniej części wraku statku. Prace są wykonywane w ramach drugiej części podwodnych badań archeologicznych, które mają trwać do 2025 roku.

Badania prowadzone są przez Szwajcarską Szkołę Archeologiczną w Grecji pod kierunkiem dr Angeliki G. Simosi, kierownika Ephorate of Antiquities of Eubea oraz Lorenza Baumera, profesora archeologii klasycznej na Uniwersytecie Genewskim.

W nowym miejscu, naukowcy odkryli cokół marmurowego posągu z dolnymi częściami nóg, który pokryty był grubą warstwą osadów morskich.

Co najciekawsze, odkryto także marmurową głowę posągu brodatego mężczyzny, która może należeć do Herkulesa. Archeolodzy uważają, że głowa była fragmentem bezgłowego posągu zwanego "Herakles z Antykithiry", który został wydobyty z wraku w 1900 roku.

Ponadto naukowcy znaleźli dwa ludzkie zęby, które zagrzebane były w osadach morskich. Jest to niezwykle ważne odkrycie, ponieważ szczątki pozwolą na przeprowadzenie szczegółowych analiz genetycznych i izotopowych. Dzięki czemu wyniki tych badań rzucą więcej światła na życie ludzi w starożytności.

Wydobyto także liczne przedmioty z wyposażenia statku, tj. gwoździe z brązu i żelaza, ołowiany kołnierz drewnianej kotwicy oraz amorficzne (brak uporządkowanej budowy) żelazne "masy". Ostatnie znaleziska muszą zostać przeskanowane promieniami rentgenowskimi, aby zidentyfikować ich funkcję.

Archeolodzy chcą w późniejszym czasie wykonać model 3D całego stanowiska badawczego, co pozwoli na przeprowadzenie dodatkowych analiz.

Specyficzne narzędzie zostało odkryte we wraku statku w 1900 roku. Urządzenie ma służyć do obliczania pozycji ciał niebieskich. Ma zaledwie 34 cm wysokości, 18 cm szerokości i 9 cm głębokości.

Mechanizm z Antykithiry składa się z 37 kół zębatych wykonanych z brązu, o średnicy od 1 do 17 cm. Są one napędzane za pomocą korby. Koła jednocześnie poruszają kilkoma wskazówkami.

Jedna z tarcz pokazuje ruch Słońca i Księżyca na tle zodiaku. Uwzględniony jest tu także rok przestępny. Dzięki mechanizmowi można również śledzić nierównomierny ruch Księżyca na niebie oraz przewidywać pozycje pięciu znanych wówczas planet.

Urządzenie, jak na czasy starożytne, było niezwykle skomplikowane. Mechanizmy o podobnej złożoności pojawiły się dopiero w okresie renesansu.