Nowe gatunki kleszczy. Wszystko, co trzeba o nich wiedzieć
Kleszcze, które dawniej były pasożytami sezonowymi w Polsce, występują obecnie przez cały rok na skutek zmian klimatycznych i wzrostu populacji zwierząt. W kraju zaobserwowano nowe gatunki kleszczy przywleczone z innych regionów.
W naszym kraju występuje około 20 gatunków kleszczy, a najpopularniejsze z nich to kleszcz pospolity (pastwiskowy, zwany także psim) oraz kleszcz łąkowy (niezbyt zainteresowany naszą krwią w porównaniu do pospolitego, atakuje ludzi tylko z konieczności).
Pod względem budowy pajęczaki te dzielimy na twarde i miękkie. Te pierwsze mają na grzbiecie dość twardą tarczę, jakby zbroję, a najbardziej popularnym z nich jest kleszcz pospolity. Kleszcze miękkie nie są tak liczne, a najpopularniejszy z nich to obrzeżek gołębień.
Nowe gatunki kleszczy. Czy jest się czego bać?
Ze wschodu i południa nadciągnęły bardzo groźne gatunki kleszczy. Zostało to wykazane przez zeszłoroczne "narodowe kleszczobranie", czyli akcję, której celem było weryfikacja pojawienia się u nas egzotycznych gatunków kleszczy.
- I faktycznie, zostały potwierdzone pojedyncze przypadki występowania u nas obcych gatunków kleszczy, jak np. kleszcz wędrowny - mówi prof. Stanisław Ignatowicz, entomolog i akarolog ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Jego cechą charakterystyczną jest to, że biegnie za sobą ofiarą. Jedną z chorób, jakie przenosi, jest gorączka krymsko-kongijska. Jest groźna, nie ma na nią lekarstwa, a umieralność sięga nawet do 30%. W Polsce nie stwierdzono jeszcze przypadku tej choroby.
Kleszcze już nie są tylko pasożytami sezonowymi. Można je spotkać przez cały rok
- Ptaki wracają do nas z zimowego pobytu w ciepłych krajach i na swoich grzbietach przywożą do Polski nieproszonych migrantów. Tak zresztą było zawsze, tyle tylko, że w czasach, kiedy jeszcze były u nas ostre zimy, niskie temperatury im [kleszczom] nie sprzyjały, więc ginęły - dodaje specjalista.
Ocieplenie klimatu powoduje, że kleszcze mogą przetrwać zimę i mnożyć się bez przeszkód wiosną. Kleszcz pastwiskowy jest w stanie przeżyć zaledwie dobę w temperaturze ok. -20 stopni Celsjusza, a nawet do 30 dni w temperaturze -10 stopni C. Można więc założyć, że niegdyś sezonowe pasożyty dzisiaj możliwe są do spotkania przez cały rok.
Również zalesianie i zakrzewienie nieużytków powoduje wzrost populacji kleszczy na skutek stale rosnącej liczebności dzikich zwierząt. Ludzie natomiast, wędrując, także przyczyniają się do przenoszenia pajęczaków z różnych miejsc.
Jak można się chronić przed kleszczami?
Zwierzęta domowe można chronić przed kleszczami specjalnymi tabletkami, natomiast u ludzi nie można ich stosować. Najlepszym sposobem więc na walkę z kleszczami jest codzienna wnikliwa obserwacja całego ciała. Najlepszym wabikiem dla nich jest pot ludzi i zwierząt, a aby się przed nimi chronić, można sobie pomóc specjalnymi środkami odstraszającymi owady albo olejkami eterycznymi o zapachu np. lawendy, która działa jak naturalny repelent.
Kleszcze mogą się wspinać, więc trzeba pamiętać o tym, że mogą na nas spaść z góry - z drzew czy wysokich krzewów. Chociaż mają cztery pary odnóży, do chodzenia używają tylko trzech par - a dwie pierwsze nóżki służą im jako czułki do wykrywania zapachów oraz innych bodźców z otoczenia.
Źródło: PAP
