Odkryto grobowiec faraona Totmesa II. Pierwsze takie odkrycie od 100 lat

W pobliżu Doliny Królów w południowej części Egiptu odkryto grobowiec zmarłego blisko 3,5 tys. lat temu faraona Totmesa II. Sekretarz generalny Najwyższej Rady Archeologicznej określił to odkrycie jako jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych ostatnich lat.

Przedstawienie Totmesa II, blok kamienny z reliefem w świątyni w Karnaku
Przedstawienie Totmesa II, blok kamienny z reliefem w świątyni w KarnakuWmpearl/JMCC1/domena publicznaWikimedia Commons

Jak przekazało w komunikacie Ministerstwo Turystyki i Starożytności, jest to pierwsze odkrycie grobowca faraona od czasu odnalezienia miejsca pochówku króla Tutenchamona w 1922 r. Niestety w przeciwieństwie do odkrycia sprzed ponad 100 lat, nowo odkryty grób jest w większości pusty. Został zalany niedługo po pochówku Totmesa II, w związku z czym ciało i dary zostały przeniesione w inne miejsce.

Grobowiec Totmesa II. "Jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych ostatnich lat"

Totmes II był władcą starożytnego Egiptu z XVIII dynastii. Panował w pierwszej połowie XV w. p.n.e. Zgodnie z panującym wśród faraonów zwyczajem poślubił swoją przyrodnią siostrę Hatszepsut. To ona odpowiadała za pochówek, a także zajęła jego miejsce.

Międzynarodowy zespół archeologów po raz pierwszy znalazł grobowiec w październiku 2022 r., ale początkowo myślano, że pochowana została tam jedna z królewskich żon. Dopiero pod koniec 2024 r. i na początku 2025 r., podczas sezonu wykopaliskowego, kiedy przeanalizowano ceramikę noszącą imię Totmesa II, naukowcy zidentyfikowali miejsce pochówku jako grobowiec faraona.

Dr Piers Litherland, egiptolog z University of Cambridge i kierownik Misji Archeologicznej od strony angielskiej, który znalazł grobowiec przekazał w rozmowie z serwisem LiveScience, że być może istnieje jeszcze jeden, nieodkryty dotychczas grobowiec, do którego przeniesiono przedmioty po zalaniu. Mumia Totmesa II została odkryta pod koniec XIX wieku w innym stanowisku archeologicznym w Dejr el-Bahri, jak przekazała w komunikacie Polska Agencja Prasowa. Jednak część archeologów uważa, że należy ona do osoby, która w chwili śmierci miała koło 40 lat, a więc zbyt dużo jak na wiek śmierci Totmesa II. Niewykluczone więc, że miejsce pochówku władcy XVIII dynastii czeka jeszcze na swoje odkrycie.

Niewiele wiemy o Totmesie II

Panowanie Totmesa II jest bardzo ubogo udokumentowane we współczesnych mu autobiograficznych inskrypcjach w grobowcach dostojników z czasów początku XVIII dynastii i Nowego Państwa. Jest on w zasadzie najbardziej znany z tego, że był mężem swojej przyrodniej siostry Hatszepsut – jednej z czterech kobiet noszących tytuł faraona i najdłużej panującym faraonem-kobietą. Totmes II wstąpił na tron w wieku około 21 lat.

Totmes II z Hatszepsut miał dwie córki – Neferure i Meritre. Natomiast ze związku z drugorzędną żoną Iset narodził się jego następca i jeden z największych władców starożytnego Egiptu, Totmes III. Po śmierci Totmesa II Hatszepsut objęła regencję w imieniu małoletniego Totmesa III.

– Myślę, że to ekscytujące odkrycie – uważa dr Filip Taterka z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN cytowany przez LiveScience. Badacz zwraca uwagę także na to, że od dawna trwa debata na temat tego, kto był pierwszym faraonem pochowanym w Dolinie Królów. Niektórzy uczeni wskazują na Hatszepsut, inni zaś na Totmesa I. Wg prof. Tatarki, biorąc pod uwagę, że Totmes II był synem Totmesa I, a odkryty grobowiec znajduje się na zachód od Doliny Królów, to bardziej prawdopodobne jest, że właśnie Hatszepsut była pierwszym faraonem pochowanym w Dolinie Królów.

Nie wszyscy podzielają entuzjazm

Pomimo ogłoszonych rewelacji, część badaczy podchodzi do odkrycia z dużą dawką ostrożności. Jednym z nich jest Thomas Schneider, profesor egiptologii i studiów wschodnich na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej. Uważa on, że potrzeba więcej dowodów, aby połączyć nowo odkryty grób z Totmesem II.

Zaznacza, że grobowiec znajduje się na obszarze znanym jako Wadi Gabbanat El Qurud i byłoby to zaskakujące jak na lokalizację królewskiego grobowca, a Totmes II prawdopodobnie pochowany jest gdzieś w Dolinie Królów.

Źródła: Ministerstwo Turystyki i Starożytności Egiptu, LiveScience, Polska Agencja Prasowa, Wikipedia

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 88 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!

Jak ugotować idealne jajko? Naukowcy opracowali przepis© 2025 Associated Press
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd?