Dlaczego Mars ma rdzawą barwę? Niezwykłe odkrycie w glebie
Najnowsze badania ujawniły najbardziej prawdopodobny skład marsjańskiej gleby, w tym minerał odpowiedzialny za jej charakterystyczny rdzawy kolor. Naukowcy ujawnili, że kolor Marsa nie jest spowodowany hematytem, jak dotąd sądzono, lecz ferrihydrytem – minerałem zawierającym wodę.
Tak jak Saturna kojarzymy z pierścieniami a Jowisza z charakterystyczną plamą, tak Marsa nieodłącznie wiążemy z rdzawym kolorem, dzięki czemu uzyskała miano Czerwonej Planety. Przez dziesięciolecia badacze starali się rozwikłać zagadkę ten barwy.
Poprzednie badania pyłu marsjańskiego, oparte wyłącznie na obserwacjach satelitów nie wykazały obecności wody w jego wnętrzu. Naukowcy doszli zatem do wniosku, że ten konkretny rodzaj tlenku żelaza musi być hematytem, powstałym w warunkach suchej powierzchni poprzez reakcje z atmosferą Marsa przez miliardy lat – po wczesnym okresie wilgotnym Marsa. Gdy przeprowadzono do tego badania laboratoryjne, naukowców czekała niespodzianka.
Naukowcy odkryli skład marsjańskiej gleby
W nowym badaniu, którego wyniki zostały opublikowane 25 lutego w czasopiśmie Nature Communications naukowcy połączyli obserwacje satelitarne z nowymi technikami laboratoryjnymi. Okazało się, że czerwona barwa Marsa lepiej pasuje do tlenków żelaza zawierających wodę, znanych jako ferrihydryt. Ferrihydryt zwykle tworzy się szybko w obecności chłodnej wody, więc musiał powstać, gdy Mars miał jeszcze wodę na swojej powierzchni. Ferrihydryt zachował swój wodny charakter do dziś, pomimo tego, że został zmielony i rozprzestrzeniony po planecie od momentu powstania.
– Próbowaliśmy stworzyć replikę pyłu marsjańskiego w laboratorium, używając różnych rodzajów tlenku żelaza. Odkryliśmy, że ferrihydryt zmieszany z bazaltem, skałą wulkaniczną, najlepiej pasuje do minerałów widzianych przez sondy kosmiczne na Marsie – mówi główny autor dr Adomas Valantinas z Brown University w USA, który zaczynał pracę z danymi z sondy Trace Gas Orbiter (TGO) ESA na Uniwersytecie w Bernie w Szwajcarii.
Stworzyli replikę pyłu marsjańskiego za pomocą zaawansowanej maszyny do mielenia, aby uzyskać realistyczną wielkość ziarna pyłu równą 1/100 ludzkiego włosa. Następnie próbki poddano badaniom przy użyciu technik takich jak te obecne w sondach. Ferrihydryt pasował najlepiej.
Lepiej rozumiemy historię Marsa. Wciąż pozostaje Czerwoną Planetą
Obecność ferrihydrytu w marsjańskiej glebie sugerowały co prawda już wcześniej inne badania, ale dopiero dr Adomas Valantinas ze współpracownikami przedstawił po raz pierwszy kompleksowe dowody.
– Mars nadal jest Czerwoną Planetą. Po prostu nasze zrozumienie, dlaczego Mars jest czerwony, uległo transformacji. Najważniejszą konsekwencją jest to, że ponieważ ferrihydryt mógł powstać tylko wtedy, gdy na powierzchni była jeszcze woda, Mars zardzewiał wcześniej, niż wcześniej sądziliśmy. Co więcej, ferrihydryt pozostaje stabilny w obecnych warunkach na Marsie – dodaje naukowiec.
Źródło: Europejska Agencja Kosmiczna
Publikacja: Valantinas, A., Mustard, J.F., Chevrier, V. et al. Detection of ferrihydrite in Martian red dust records ancient cold and wet conditions on Mars. Nat Commun 16, 1712 (2025). https://doi.org/10.1038/s41467-025-56970-z
