Nowy rekord odkryć astronomicznych. 40 tysięcy asteroid bliskich Ziemi
We wrześniu tego roku NASA potwierdziła odkrycie 6 tys. egzoplanet, a w tym tygodniu padł nowy kamień milowy. Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) potwierdziła odkrycie 40 tys. asteroid bliskich Ziemi (NEA). Te skaliste obiekty wielkości od kilku metrów do kilku kilometrów w większości krążą wokół Słońca pomiędzy Marsem i Jowiszem. Co dokładnie je charakteryzuje, jak wyglądały dotychczasowe odkrycia i czy któryś z tych obiektów zagraża Ziemi?
Spis treści:
- Co to są asteroidy bliskie Ziemi?
- 40 tysięcy asteroid. Chcą ich odkryć jeszcze więcej
- Czy asteroidy zagrażają Ziemi? ESA ocenia ryzyko uderzenia
Co to są asteroidy bliskie Ziemi?
Asteroidy są pozostałościami po tworzeniu się Układu Słonecznego ponad 4 miliardy lat temu. Aby taki obiekt mógł być uznany za asteroidę bliską Ziemi lub planetoidę bliską Ziemi (ang. near-Earth asteroid - NEA), musi on orbitować w odległości do 1,3 AU (ok. 194,5 mln km) od orbity ziemskiej, a zwykle znajduje się w odległości około 45 mln km (jak podaje ESA). Większość z nich krąży wokół Słońca pomiędzy Marsem i Jowiszem.
Asteroida i planetoida są w języku polskim używane jako synonimy. Określają małe ciała niebieskie krążące wokół Słońca (z definicji nie mogą to być więc obiekty międzygwiezdne takie jak kometa 3I/ATLAS). Czasami w literaturze anglojęzycznej używa się określenia "asteroida" do mniejszych obiektów, a "planetoida" do większych. Niezależnie od nazwy obiekt ten nie jest ani planetą, ani też księżycem lub kometą.
40 tysięcy asteroid. Chcą ich odkryć jeszcze więcej
Pierwszy obiekt NEA odkryto w 1898 roku i nadano mu nazwę "Eros". Kolejne odkrycia szły powoli - aż do lat 90. XX wieku, gdy nastąpił prawdziwy boom i do listy dopisywano setki takich obiektów rocznie. W samych tylko trzech ostatnich latach katalog powiększył się o blisko 10 tysięcy obiektów. Kamień milowy został odnotowany w listopadzie 2025 roku wraz z odkryciem 40-tysięcznej asteroidy bliskiej Ziemi.
"Liczba odkryć rośnie wykładniczo - z tysiąca na początku tysiąclecia do 15 tys. w 2016 r. i 30 tys. w 2022 r. W czasie, gdy następna generacja teleskopów wchodzi do użycia, spodziewamy się, że liczba znanych NEAs będzie nadal rosnąć w jeszcze szybszym tempie" - powiedział Luca Conversi z Near-Earth Object Coordination Centre w ESA.
Na świecie nie brakuje obserwatoriów, które przyczynią się do nowych odkryć. Przykładowo otwarte w tym roku Vera C. Rubin Observatory w Chile, choć nie jest to jego głównym celem, prawdopodobnie dokona kilkudziesięciu tysięcy detekcji obiektów NEA i innych typów asteroid. Z kolei należące do ESA teleskopy Flyeye z szerokim zakresem widzenia będą mogły namierzać asteroidy, które wymykają się innym obserwacjom.
Czy asteroidy zagrażają Ziemi? ESA ocenia ryzyko uderzenia
Czy asteroidy bliskie Ziemi zagrażają nam bezpośrednio i skąd o tym wiadomo? "Za każdym razem, kiedy odkrywana jest nowy NEA, astronomowie używają wszystkich dostępnych obserwacji, aby przewidzieć jego trasę lata, dekady, a nawet wieki do stulecia do przodu. Dedykowane systemy software'owe obliczają, czy taki obiekt ma jakąkolwiek szansę zderzenia się z Ziemią w ciągu przynajmniej najbliższego wieku" - wyjaśniają eksperci z ESA.
W przypadku Europejskiej Agencji Kosmicznej za prognozowanie ewentualnych zagrożeń dla naszej planety ze strony obiektów bliskich Ziemi odpowiada Near-Earth Object Coordination Centre (NEOCC), będące częścią Planetary Defence Office.
Okazuje się, że spośród 40 tysięcy odkrytych asteroid bliskich Ziemi aż 2000 wykazuje niezerowe prawdopodobieństwo zderzenia z Ziemią w ciągu następnych 100 lat. Nie trzeba się jednak specjalnie martwić ani ekscytować, bowiem większość tych obiektów jest na tyle mała, że nie stanowi istotnego zagrożenia, zaś ryzyko zderzenia wynosi najczęściej mniej niż 1%. Według ekspertów z ESA większość dużych asteroid, które mogłyby poważniej zagrozić Ziemi, została już odkryta.
