Życie na Tytanie, największym księżycu Saturna. Tajemnica, która czeka na odkrycie

Czy jesteśmy sami we wszechświecie? To jedno z najstarszych i najbardziej fascynujących pytań, jakie ludzkość kiedykolwiek sobie zadała. Choć poszukiwania życia poza Ziemią często kojarzą się z science fiction, naukowcy podchodzą do tego tematu w sposób ścisły i metodyczny. Życie, jakie znamy, opiera się m.in. na tlenie, węglu i wodorze, a także szeregu chemicznych procesów, które umożliwiają istnienie organizmów na naszej planecie. Jednak czy życie w kosmosie musi wyglądać dokładnie tak samo?

Naukowcy badają ekstremalne środowiska na Ziemi, od głębin oceanicznych, przez piaski pustyni, po wieczne lody Antarktydy, aby lepiej zrozumieć, gdzie i jak mogą istnieć organizmy w innych częściach Układu Słonecznego. Jednym z najbardziej intrygujących miejsc, które wzbudza zainteresowanie naukowców, jest Tytan - największy księżyc Saturna. 

Skąd takie podejrzenia co do Tytana? Na jego powierzchni odkryto stałe zbiorniki cieczy, choć nie jest to woda - są to jeziora i rzeki płynnych węglowodorów - tworzy je mieszanina metanu i etanu. Nie znaczy to jednak, że brak na tym księżycu wody - Tytan składa się w dużej mierze z lodu wodnego, a kilometry w głąb prawdopodobnie znajduje się gigantycznyocean ciekłej wody.

Tytan ma też gęstą atmosferę, gęstszą od ziemskiej - składa się ona w dużej mierze z azotu. Jej badania są szczególnie interesujące, bo naukowcy dostrzegają podobieństwa do ziemskiej atmosfery sprzed około czterech miliardów lat. Posiada ona też kilka jasno oddzielonych warstw przypominających atmosferę Ziemi.

NASA i inne agencje kosmiczne traktują Tytana, jako jedno z obiecujących miejsc do poszukiwania życia poza Ziemią. Mimo niskich temperatur nie wyklucza się występowania organizmów żywych. Stwierdzono nawet zachodzenie różnych reakcji chemicznych. Przeprowadzone przez badaczy symulacje wskazują na możliwość powstawania skomplikowanych związków organicznych.

Panujące na Tytanie warunki są jednak znacząco odmienne od ziemskich, ale jak wskazują sami badacze, nie wykluczają istnienia jakichś form życia. Nieznane nam organizmy mogłyby wszak wykorzystywać inne reakcje chemiczne do przetrwania. Stanowisko agencji kosmicznych jest znane, jak natomiast na sprawy zapatrują się osoby specjalizujące w badaniu niewyjaśnionych zjawisk? Komentarza na temat życia na Tytanie udzielił Geekweekowi Robert Bernatowicz, dziennikarz, ufolog, współzałożyciel Fundacji Nautilus.

- Nie jest dla mnie żadną niespodzianką, że na planetach czy księżycach będziemy znajdowali jakieś ślady życia, które będą mogły doprowadzić nas nawet do odkrycia mikroorganizmów na tych ciałach niebieskich. Tak będzie i musimy się z tym liczyć. Natomiast moim zdaniem więcej o życiu poza Ziemią dowiemy się w tej chwili prawdopodobnie z akt Pentagonu, dotyczących niezidentyfikowanych obiektów latających, niż z badania związków obecnych na księżycu Saturna - mówi Bernatowicz i dodaje:

Gdybym jednak miał się zakładać o duże pieniądze, to postawiłbym na Marsa. Uważam, że najbardziej spektakularne informacje będą dotyczyć właśnie tej planety. Przyjdzie moment, kiedy jeden z łazików odkryje coś, co jest skamieliną czegoś, co kiedyś żyło na Czerwonej Planecie, albo po prostu ujawni obecnie istniejące tam życie. Myślę, że to będzie dopiero prawdziwy przełom - dowód na istnienie życia poza Ziemią przyjdzie z Marsa, a nie z księżyca Saturna - zaznacza badacz niewyjaśnionych zjawisk.

Rozważań na temat życia we wszechświecie jest o wiele więcej i temat podejmują osoby specjalizujące się w różnych dziedzinach. Wracając jednak do agencji kosmicznych, Tytana objęła już misja Cassini-Huygens - 20 lat temu lądownik Huygens wylądował bezpiecznie na powierzchni największego księżyca Saturna. Dzięki misji Cassini-Huygens, podczas której wykorzystywano też polskie instrumenty pomiarowe, poznanowygląd powierzchni Tytana oraz zbadano jego atmosferę. 

Planowana jest też misja Dragonfly. NASA chce w niej wysłać na Tytana wiropłat zasilany radioizotopowym generatorem termoelektrycznym. Celem maszyny byłoby m.in. badanie procesów chemicznych, wskazujących na możliwy rozwój form życia. Trudno wyobrazić sobie na ten moment, jakie informacje mogą przynieść nowe pomiary. Póki co obliczenia badaczy sugerują na przykład, że "nawet najbardziej bogaty w związki organiczne ocean w Układzie Słonecznym może nie być w stanie utrzymać dużej biosfery".

Jednak jeszcze wiele rzeczy może nas zaskoczyć - tak jest wszak nawet w przypadku badań lodowców czy głębin oceanów. Wątpliwości może rozwiać właśnie wylądowanie na powierzchni księżyca, pobranie z Tytana próbek i dalsze, bardziej zaawansowane analizy.

Czy Tytan może być domem dla organizmów, opartych na innych połączeniach, niż ma to miejsce na Ziemi? Czy jego gęsta atmosfera i dynamiczne procesy chemiczne mogą sprzyjać powstawaniu związków organicznych, które są kluczowe dla życia? To pytania, na które badacze próbują znaleźć odpowiedzi, analizując dane z misji kosmicznych, symulacji i laboratoryjnych eksperymentów. Chociaż na razie nie mamy dowodów na istnienie życia na Tytanie, jest on jednym z najbardziej obiecujących miejsc do dalszych analiz. Może właśnie tam kryje się odpowiedź na pytanie, czy istnieje życie poza Ziemią.