Neurolodzy odkryli niepokojący wzrost problemów z pamięcią wśród młodych dorosłych

Mimo że trudności z zapamiętywaniem i skupieniem uwagi oraz inne zaburzenia funkcji poznawczych zazwyczaj nasilają się w starości, to od pewnego czasu naukowcy obserwują alarmujący trend także wśród młodych dorosłych. To osoby w sile wieku, po których spodziewać by się można było szczytowych zdolności intelektualnych. Dzieje się jednak coś odwrotnego. To najmłodsi dorośli mają coraz gorszą sprawność umysłową, a u najstarszych panuje odwrotny trend.

Zespół amerykańskich neurologów podzielił się wnioskami z badania, w którym przeprowadzili restrospektywną analizę obejmują dane z lat 2013-2023 z bazy Disability and Health Data System (DHDS) należącej do agencji Centers for Disease Control and Prevention. Największą grupę badanych mieszkańców USA tworzyli młodzi dorośli (18-39 lat), którzy stanowili 36,8% spośród analizowanych 4,507,061 odpowiedzi.

Odpowiedzi te dotyczą samodzielnych zgłoszeń zaburzeń funkcji poznawczych. Autorzy postanowili wykluczyć dane z roku 2020 (czasu nasilonej pandemii COVID-19 i społecznej izolacji), a także pacjentów, którzy sami zgłaszali depresję - jak twierdzą - aby lepiej zidentyfikować "niepsychiatryczne zaburzenia funkcji poznawczych". Co to dokładnie znaczy?

Czym są zaburzenia funkcji poznawczych? Autorzy badania powołują się na definicję Behavioral Risk Factor Surveillance System (BRFSS), zgodnie z którą są to "poważne trudności w koncentracji, zapamiętywaniu lub podejmowaniu decyzji z powodu stanu fizycznego, psychicznego lub emocjonalego".

Naukowcy zwracają uwagę, że poprzednie badania tych zaburzeń skupiały się na różnicach rasowych, wiekowych czy socjoekonomicznych, ale niewiele z nich badało, jak wzorce tych zaburzeń ewoluowały na przestrzeni dekady. To nowe badanie, na temat którego publikacja ukazała się pod koniec października w czasopiśmie naukowym "Neurology", wypełnia tę lukę. Wykazało ono, że problem obniżonej sprawności umysłowej faktycznie nasilił się w ciągu 10 lat w niemal wszystkich grupach wiekowych - poza najstarszą.

"Częstość występowania zaburzeń funkcji poznawczych skorygowanej względem wieku w Stanach Zjednoczonych wzrosła z 5,3% (95% CI 5,1%-5,4%) w 2013 r. do 7,4% (95% CI 7,2%-7,6%) w 2023 r., przy czym statystycznie istotne wzrosty rozpoczęły się w 2016 r. Częstość występowania zaburzeń funkcji poznawczych u młodych dorosłych w wieku 18-39 lat prawie się podwoiła, wzrastając z 5,1% (95% CI 4,8%-5,3%) do 9,7% (95% CI 9,2%-10,2%), co czyni tę grupę wiekową głównym motorem napędowym całkowitego wzrostu zaburzeń funkcji poznawczych poznawczej w Stanach Zjednoczonych" - wyjaśniają autorzy analizy. Wartości w nawiasach oznaczają przedział ufności (ang. Confidence Interval).

Jak wynika z analizy, zaburzenia funkcji poznawczych rosły przez dekadę 2013-2023 mniej więcej w identycznym stopniu u kobiet i mężczyzn. Najczęściej dotykały rdzennych mieszkańców Ameryki/Alaski, mieszkańców gospodarstw domowych o najniższych dochodach (poniżej 35 tys. USD rocznie) oraz osoby, które zakończyły edukację przed ukończeniem szkoły średniej. Wszystkie te dane dotyczą osób bez zgłaszanej depresji.

Pod względem pochodzenia etnicznego największe zmiany stały się udziałem grup takich jak:

• Rdzenni Amerykanie i rdzenni mieszkańcy Alaski: 7.5% - 11.2%
• Amerykanie pochodzenia latynoskiego: 6.8% - 9.9%
• Amerykanie rasy czarnej: 7.3% - 8.2%
• Amerykanie rasy białej: 4.5% - 6.3%
• Amerykanie pochodzenia azjatyckiego: 3.9% - 4.8%

Jak można prześledzić na wykresie, częstość występowania obniżonej sprawności umysłowej rosła w największym stopniu u osób w wieku 18-39 lat, czyli młodych dorosłych. Jedyna grupa wiekowa Amerykanów, u której odnotowano spadek tej częstości, to osoby powyżej 70 roku życia, czyli tzw. seniorzy. Współczynnik wzrósł nieznacznie także u osób w średnim wieku, w przedziałach 40-54 oraz 55-69 lat.

Jak pokazuje ta analiza, kłopoty z zapamiętywaniem, skupieniem uwagi, planowaniem czy podejmowaniem decyzji mogą występować nawet bez udziału większych przypadłości psychopatologicznych. Są one skorelowane z niskimi dochodami, niskim wykształceniem i przynależnością do grup etnicznych oraz społecznych narażanych na wykluczenie (mniejszości rasowe i etniczne), czyli generalnie z warunkami socjoekonomicznymi.

Co dalej? Eksperci są zdania, że "przyszłe analizy powinny objąć osoby zgłaszające objawy depresyjne, co umożliwi ocenę porównawczą trendów w zaburzeniach funkcji poznawczych między osobami z depresją oraz bez niej".

Źródło: Ka-Ho Wong, Christopher D. Anderson, Cecilia Peterson, Erin Bouldin, Lauren Littig, Neeharika Krothapalli, Trieste Francis, Yvonne Kim, Giselle Cucufate, Jonathan Rosand, Kevin Navin Sheth, Adam de Havenon. Rising Cognitive Disability as a Public Health Concern Among US Adults: Trends From the Behavioral Risk Factor Surveillance System, 2013-2023. Neurology, 2025; 105 (8) DOI: 10.1212/WNL.0000000000214226.