W jakim wieku mózg zaczyna się szybciej starzeć? "Krytyczne okno" na interwencję
Starzenie się jest stopniowym procesem. Nie kładziemy się spać młodzi, aby następnego ranka obudzić się starzy. Jeśli jednak chodzi o mózg, ostatnie badanie wskazuje, że jest pewien punkt, w którym ten organ zaczyna starzeć się o wiele szybciej, zanim ten proces znów się ustabilizuje. Wiemy już, w jakim wieku mózg zaczyna się szybciej starzeć. Pozwala to zainterweniować i potencjalnie spowolnić starzenie.
Co powoduje starzenie się mózgu?
Naukowcy z Nowego Jorku, Bostonu i Oxfordu przeprowadzili analizę danych z funkcjonalnego obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (fMRI) ponad 19 tysięcy pacjentów. Obrazowanie to tworzy wizualizacje aktywności mózgu i pomaga naukowcom określić, które części mózgu mogą być w stanie zaniku oraz - jeśli badanie jest powtarzane - kiedy to następuje.
Zespół przeanalizował też, co się dzieje z mózgiem na poziomie molekularnym podczas okresu szybkiego starzenia. Wzięli oni pod uwagę biomarkery - mierzalne wskaźniki procesu zachodzącego w ciele - a także to, które geny podlegały ekspresji. Doszli oni do konkluzji, że neuronalna insulinooporność jest głównym czynnikiem wiodącym do starzenia się mózgu. W jakim wieku ten proces przyspiesza i co można wtedy zrobić?
W jakim wieku nasz mózg starzeje się szybciej?
Według autorów badania mózg zaczyna się szybciej starzeć w wieku ok, 44 lat. Zachodzi wtedy degradacja złożonych sieci neuronowych, które tworzą mózg. To "krytyczne okienko" zamyka się w wieku ok. 67 lat. Mózg nadal się starzeje, ale już na stabilnym poziomie. Ten płaskowyż trwa mniej więcej do 90 roku życia.
"Zidentyfikowaliśmy krytyczne okno w średnim wieku, w którym mózg zaczyna doświadczać ograniczonego dostępu do energii, ale [dzieje się to] jeszcze zanim wystąpią nieodwracalne zmiany" - wyjaśnia współautorka badania Lilianne R. Mujica-Parod.
Rozpoznanie tego czynnika napędowego nakierowało badaczy na cel. W wyniku analizy namierzyli oni białko, które może chronić przed tym szybkim starzeniem się. Transportuje ono ketony w mózgu. Normalnie mózg używa glukozy jako paliwa, ale w razie potrzeby sięga też po ketony - produkowane poprzez rozpad tłuszczu - i robi to bez insuliny.
"W średnim wieku [człowieka] neurony przechodzą stres metaboliczny z powodu niewystarczającej ilości paliwa. Zmagają się, ale są nadal żywotne. Dlatego zapewnienie alternatywnego paliwa w tym krytycznym okresie może pomóc przywrócić [ich] funkcjonowanie" - powiedziała badaczka.
Nowa metoda może spowolnić starzenie się mózgu
Naukowcy przetestowali hipotezę w eksperymencie klinicznym ze 101 uczestnikami w różnym wieku. Część dostała ketony, a część - glukozę, a następnie wykonano im funkcjonalny rezonans magnetyczny. U osób w wieku 60-79 lat ketony nie wpłynęły jakoś znacząco na destabilizację sieci neuronów, za to pewne umiarkowane korzyści zaobserwowano u 20-39-latków.
Jak natomiast można się było spodziewać, najwięcej dobrego ketony zrobiły u badanych w średnim wieku. Chodzi tu o osoby w owym "krytycznym okienku", czyli w przedziale wiekowym 40-49 lat.
Choć wyniki są obiecujące, to samo badanie zostało przeprowadzone na stosunkowo małej próbie, więc może nie być zbyt miarodajne. Dalsze badania na większych grupach ludzi powinny dostarczyć dokładniejsze wyniki. Mogą one pomóc w opracowaniu skutecznych metod interwencji opóźniających lub zapobiegających starzeniu się mózgu, a także chorobom neurodegeneracyjnym.
Naukowcy są pełni nadziei. Główny badacz Botond Antal nazywa te wyniki "zmianą paradygmatu w naszym myśleniu o zapobieganiu starzeniu się mózgu". Jego zdaniem, zamiast czekać na objawy kognitywne, które mogą nie pojawić się aż do czasu wystąpienia daleko posuniętych uszkodzeń, "można zidentyfikować zagrożone osoby poprzez markery neurometaboliczne i interweniować w trakcie tego krytycznego okna".
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 87 tys. obserwujących nasz fanpage - polub GeekWeek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
