Coś ciekawego dzieje się z Grenlandią. Dwa ruchy jednocześnie
Grenlandia zmienia kształt. Dosłownie. Wyspa przesuwa się na północny zachód, rozszerza i kurczy... jednocześnie. Duńscy naukowcy odkryli, że ten proces może mieć wpływ na przyszłość całego regionu.
Najnowsze badania międzynarodowego zespołu naukowców pod kierunkiem Duńskiego Uniwersytetu Technicznego (DTU) pokazują, że Grenlandia zmienia swój kształt w wynniku tysięcy lat gromadzenia i topnienia lodu. Dane z 20 lat pomiarów GPS, obejmujące 58 punktów na terytorium wyspy, ujawniły, że Grenlandia przesuwa się na północny zachód z prędkością około dwóch centymetrów rocznie. Jednocześnie w niektórych miejscach rozszerza się, w innych kurczy.
To dzieje się z Genlandią, kiedy lód znika
- Grenlandia staje się nieco mniejsza, ale to może się zmienić w przyszłości wraz z przyspieszonym topnieniem, które obecnie obserwujemy - mówi geofizyk dr Danjal Longfors Berg z DTU.
Naukowcy wskazują na trzy główne siły kształtujące skorupę wyspy: ruch płyt tektonicznych, rozluźnienie nacisku na podłoże skalne w wyniku współczesnego topnienia lodowców oraz trwające od ostatniego zlodowacenia powolne unoszenie, czyli klasyczny ruch izostatyczny. Połączenie danych z lokalnych i północnoamerykańskich stacji GPS, modeli komputerowych i szacunków ruchów sprzed 26 tysięcy lat pozwoliło oddzielić wpływ tych czynników i uzyskać najdokładniejszy obraz przemieszczeń Grenlandii w historii.
- Lód, który stopniał w ostatnich dziesięcioleciach, wypchnął Grenlandię na zewnątrz i spowodował jej podniesienie, więc obszar ten w rzeczywistości powiększył się w tym okresie. Jednocześnie obserwujemy ruch w przeciwnym kierunku, gdy Grenlandia wznosi się i kurczy w wyniku prehistorycznych zmian w masach lodowych związanych z końcem ostatniej epoki lodowcowej - wyjaśnia dr Berg.
To, co dzieje się z Grenlandią, nie jest jedynie ciekawostką geologiczną
Badania mogą znacząco poprawić modele ruchów skorupy ziemskiej, a także pomóc w precyzyjniejszym przewidywaniu reakcji planety na zmiany klimatu. W praktyce ma to też wymiar bardzo przyziemny, od pomiarów geodezyjnych po nawigację morską. - Ważne jest, by rozumieć ruchy mas lądowych. Są one oczywiście interesujące dla nauk o Ziemi, ale mają też kluczowe znaczenie dla pomiarów i nawigacji, ponieważ nawet stałe punkty odniesienia na Grenlandii powoli się przemieszczają - podkreśla geofizyk z DTU.
Z każdym rokiem badacze dodają nowe dane, by dokładniej określić, jak zmienia się kształt lodowej wyspy
Źródło: ScienceAlert
Publikacja: Berg, D. L., Adhikari, S., Hassan, J.,Steffen, R., Steffen, H., Willis, M., &Khan, S. A. (2025). Estimation andattribution of horizontal land motionmeasured by the Greenland GNSSnetwork. Journal of GeophysicalResearch: Solid Earth, 130,e2024JB030847. https://doi.org/10.1029/2024JB030847
Kraina śniegu i lodu. Rozpoznasz te górskie szczyty?
