Szpieg w telefonie. Jak sprawdzić, czy ktoś przejął smartfon?
Dziś telefon to znacznie więcej niż tylko urządzenie do komunikacji. W smartfonie mamy mnóstwo danych osobowych, loginów, haseł, zdjęć i innych informacji, które mogą być łakomym kąskiem dla oszustów. W niepowołanych rękach może stać się on przedmiotem poważnego przestępstwa. Czy można się przed tym ochronić i jakie są sygnały, że telefon został przejęty przez hakera?
Z telefonu da się wiele wyczytać o jego użytkowniku. Chodzi nie tylko o newralgiczne dane osobowe wykorzystywane choćby w bankowości elektronicznej. Dane przeglądarek, zdjęcia czy filmy są dla przestępców bardzo cenne. Włamując się zdalnie do czyjegoś urządzenia, mogą zebrać szereg informacji pomocnych np. przy zorganizowaniu kradzieży o wiele bardziej drogocennych przedmiotów czy pieniędzy.
To właśnie tzw. "zhakowanie" telefonu, czyli nieautoryzowane, niepożądane dostanie się do jego zawartości przez osoby trzecie.
Przeciętny użytkownik traci wówczas jakąkolwiek szansę na zatrzymanie swojej tożsamości w tajemnicy przed hakerem. Przestępca może natomiast wykorzystać zdobyte dane nie tylko do opróżnienia konta właściciela telefonu, ale także do manipulowania jego reputacją. Czy jednak rzeczywiście ofiara takiego oszustwa skazana jest bezbronna?
Cyberprzestępcy stosują coraz bardziej wyszukane metody w pogoni za rozwiązaniami wdrażanymi przez twórców systemów Android czy iOS w kwestii bezpieczeństwa. W jaki sposób oszust może dostać się do twojego telefonu?
Jedną z najpopularniejszych strategii jest umieszczenie w systemie szpiegowskiego oprogramowania, dzięki któremu haker może całkowicie zdalnie zarządzać telefonem. Takie ryzyko zachodzi, gdy np. korzystasz z ogólnodostępnej i niezabezpieczonej sieci Wi-Fi czy publicznej ładowarki. Uważać należy także na tzw. phishing i podejrzane wiadomości z linkami - po kliknięciu w taki odnośnik dane z twojego telefonu mogą zostać skradzione w kilka chwil.
Cyberprzestępcom ulegniesz również wtedy, gdy witryny, które odwiedzasz i reklamy w sieci, w które klikasz, nie będą zaufane. Uważaj na okienka, które wyglądają niestandardowo, np. mają zbyt dużo treści sprzedażowych, pop-upów. Niektóre z nich mają po prostu cel komercyjny. Jak więc odróżnić od nich te szpiegowskie? Dokładnie się im przyglądając.
Reklama czy komunikat wygenerowany przez oszusta będą najczęściej wyświetlać się na stronie zagranicznego sklepu czy z treścią przeznaczoną dla dorosłych. Jeśli baner jest ewidentnie źle dopasowany do witryny, zasłania jej ważne części - uciekaj stamtąd jak najszybciej.
Jak sprawdzić czy twój telefon jest zhakowany? Na szczęście nie odbywa się to bez pozostawienia przez oszusta żadnych śladów. Czujniejsi użytkownicy mogą wytropić intruza, zwracając uwagę na kilka symptomów:
- Obniżona wydajność telefonu (szybciej się rozładowuje, aplikacje działają znacznie wolniej, telefon szybciej się nagrzewa) - może to świadczyć o obecności w systemie złośliwego oprogramowania wgranego zdalnie.
- Pojawienie się nieznanych wiadomości i aplikacji (jeśli na twoim smartfonie jest wirus, może wysyłać podejrzane treści przez komunikatory lub wykonywać działania za Ciebie, nawet robić zakupy online).
- Nagły skok zużycia danych komórkowych - to również może być efekt działania na twoim telefonie złośliwego oprogramowania.
- Niekontrolowane reakcje urządzenia (nagłe wyłączenia się, awaryjność aplikacji).
Podejrzewasz, że ktoś niepowołany ma dostęp do twojego telefonu? Jest kilka obszarów, w których powinieneś szukać na to dowodów. Uwaga! Może okazać się to bezskuteczne - oszuści potrafią się naprawdę dobrze zamaskować.
Przede wszystkim zweryfikuj wszystkie zainstalowane aplikacje, których nie kojarzysz i usuń te podejrzane. To samo dotyczy kontaktów w mediach społecznościowych, a nawet połączeń telefonicznych w historii. Jeśli użyczałeś w ostatnim czasie telefonu komuś innemu - to bardzo ważna informacja!
Zdarza się, że cyberprzestępcy dostają się do systemu urządzenia za pośrednictwem aparatu (wówczas śladem będą nieznane Ci filmy czy zdjęcia w galerii). Latarka włączająca się w sposób niekontrolowany - to również podejrzany sygnał.
Jak sprawdzić, czy telefon jest zhakowany? Najszybciej będzie wybrać w aplikacji "Telefon" numer w formie kodu - *#21# i wybrać połączenie. W przypadku gdy twoje obawy są uzasadnione i ktoś Cię podsłuchuje, na ekranie powinien wyświetlić się numer szpiega.
Wciąż masz też możliwość zgłoszenia się z problemem do wyspecjalizowanej firmy, która weryfikuje przypadki ewentualnego naruszenia bezpieczeństwa danych.
Przy podejrzeniu hakowania telefonu jak najszybciej odłącz aparat od sieci - dotyczy to zarówno tej komórkowej, jak i połączenia Wi-Fi. Konieczny będzie także powrót do fabrycznych ustawień, dzięki czemu wszystkie niepożądane pliki znikną z telefonu (niestety wraz z tymi, które również sam zapisałeś). Za to po ponownej instalacji systemu będziesz mógł cieszyć się jego szybszym działaniem.
Jeśli nie chcesz działać aż tak "ekstremalnie" bez pewności, że doszło do włamania, usuń przynajmniej pliki i aplikacje pobierane w ostatnim czasie. Nie obejdzie się bez zmiany haseł - powinny być one na tyle złożone i długie, aby oszustowi trudniej je było odtworzyć. To oczywiście wyzwanie również dla Ciebie, ponieważ trudno jest zapamiętać wszystkie hasła do różnych aplikacji. Na szczęście istnieją aplikacje przeznaczone właśnie do tego.
Warto też przeskanować urządzenie oprogramowaniem antywirusowym. To pomoże Ci zidentyfikować ewentualne podejrzane programy. Potem oceń, czy wciąż dostrzegasz ślady szpiega. Jeśli tak - wizyta u techników specjalistów wskazana.
Czy da się zapobiec włamaniu do telefonu? Ofiarą cyberataku przez własny telefon może paść każdy, a środków ostrożności nigdy za wiele. Możesz z wyprzedzeniem zainstalować na urządzeniu program antywirusowy, który wyśledzi podejrzane aplikacje zawczasu.
Poza tym z ostrożnością traktuj wszelkie linki i programy, co do których nie masz zaufania. Jeśli już musisz pobrać je na telefon, korzystaj z oficjalnych sklepów Google Play na Androidzie czy App Store na iOS. Ponadto:
- regularnie wykonuj kopię zapasową systemu,
- w miejscu publicznym zawsze miej telefon na oku,
- nigdy nie otwieraj linków, których nie znasz lub się nie spodziewasz,
- aplikacje nieznanego pochodzenia od razu usuwaj z telefonu i zmieniaj hasła np. do konta w banku.
Metod włamywania się do telefonów jest mnóstwo, a cyberprzestępcy prześcigają się w wymyślaniu kolejnych. To oczywiście nie znaczy, że należy dla bezpieczeństwa zrezygnować z korzystania z telefonu. Warto jednak pogłębiać swoją wiedzę na temat pomysłów, na jakie wpadają oszuści, i być wyczulonym na niepokojące sygnały.
Najlepszą ochroną przed atakiem szpiegowskim jest jak najszersza wiedza w tym zakresie. Dzięki temu nawet jeśli już dojdzie do włamania, można szybko zapobiec najgorszym scenariuszom.
