Ważne ustawienie telewizora w domu. Nie tylko kolor i jasność

W większości współczesnych telewizorów front tworzy szkło lub polimer o wykończeniu błyszczącym albo półbłyszczącym, czasem pokryty cienką warstwą antyrefleksyjną. Materiał ten odbija jasne elementy otoczenia, dlatego niebo, ramy okienne czy punktowe oświetlenie pojawiają się na ekranie wprost w polu widzenia. Gdy okno jest naprzeciwko ekranu, jasne odbicia mieszają się z ciemnymi fragmentami obrazu. W efekcie czerń nie wygląda prawidłowo, tylko jak ciemnoszare pole, przez co cały obraz traci głębię i kontrast, niezależnie od rodzaju telewizora. Nawet mocne podświetlenie w trybie HDR nie pomaga, bo to jasność otoczenia, a nie sam ekran, wpływa wtedy na to, jak odbierany jest czarny kolor.

Konsekwencją takiego ustawienia są również zniekształcenia wynikające z automatyki samego odbiornika. Czujniki światła w wielu modelach podbijają jasność i modyfikują mapowanie tonów, co ułatwia oglądanie w dzień, ale jednocześnie ucina detale w światłach i przesuwa balans bieli. W OLED-ach mechanizm ograniczania luminancji przy bardzo jasnych, pełnoekranowych scenach powoduje dodatkowe spadki jasności, które w nasłonecznionym pokoju wyglądają jak krótkie "przygasanie". W LCD z powłoką antyodblaskową refleksy są rozpraszane, lecz ceną jest widoczne rozjaśnienie czerni i mniejsza głębia obrazu w świetle dziennym, zwłaszcza gdy okno leży na osi ekranu.

Bezpośrednia ekspozycja na jasne okno wpływa też na zmniejszenie ogólnego komfortu u widza. Oczy zmuszone są do częstych adaptacji źrenicy, ponieważ wzrok przechodzi między odbiciami a obrazem, co przy dłuższych seansach nasila zmęczenie. Kontrast napisów na ciemnym tle wyraźnie spada, przez co oczy muszą bardziej się wysilać, by odczytać treść - pojawia się napięcie wzrokowe i odruchowe mrużenie. W niektórych telewizorach dodatkowym problemem są drobne wahania jasności wynikające z automatycznej regulacji lub tzw. modulacji PWM (czyli sterowania jasnością poprzez szybkie migotanie podświetlenia), które w jasnym pomieszczeniu są bardziej zauważalne i potęgują dyskomfort.

Najlepszym rozwiązaniem jest ustawienie telewizora prostopadle do głównego okna, tak aby kierunek patrzenia nie pokrywał się z linią odbić. W praktyce oznacza to umieszczenie go na ścianie bocznej lub lekkie skręcenie ekranu na uchwycie, by odbicia światła znalazły się poza polem widzenia. Dlatego warto zastosować uchwyt z regulacją (np. 15° w poziomie i delikatnym pochyleniem w dół), co pozwala zredukować refleksy bez konieczności przestawiania mebli. Jeśli jednak układ pomieszczenia wymusza ustawienie telewizora na ścianie naprzeciw okna, konieczne będą skuteczne osłony - rolety zaciemniające o prawie zerowej przepuszczalności światła lub zasłony typu blackout o gramaturze minimum około 250 g/m², które realnie ograniczą jasność otoczenia w ciągu dnia.

Kolejnym ważnym krokiem jest kontrola tego, co znajduje się wokół ekranu. Ciemna, matowa ściana za telewizorem (np. pomalowana farbą o niskim połysku) sprawia, że obraz wydaje się bardziej wyrazisty, podczas gdy błyszczące powierzchnie, szkło czy jasne panele wzmacniają odbicia i zmniejszają kontrast. Pomóc może też tzw. bias lighting - delikatne, neutralne podświetlenie ściany za telewizorem o jasności na poziomie około 5-10% możliwości ekranu, które wieczorem zmniejsza zmęczenie oczu i nie powoduje refleksów. Ważne jest również, by lampy sufitowe i punktowe nie świeciły bezpośrednio w ekran. Lepiej kierować światło ku górze lub na ściany, aby było rozproszone.

Jeśli telewizor ma pracować w bardzo jasnym salonie, szczególnie przy dużych oknach, najlepiej sprawdzają się modele z wysoką jasnością i dobrą powłoką antyrefleksyjną - najczęściej są to telewizory LCD z podświetleniem typu Mini LED, które potrafią mocno rozjaśnić obraz i lepiej radzą sobie z silnym światłem dziennym. Jeśli jednak pomieszczenie można zaciemnić lub ogląda się głównie wieczorem, korzystniejszy będzie ekran OLED, który w kontrolowanym świetle oferuje bardzo głęboką czerń i wysoki kontrast, tworząc efekt zbliżony do kinowego. Warto jednak pamiętać, że nawet najlepszy typ matrycy nie zrekompensuje złego ustawienia telewizora. W jasnym wnętrzu nadal konieczne jest ograniczenie odbić i właściwe ustawienie względem okna.