5 scenariuszy końca świata. Czy grozi nam katastrofa?

Istnieje kilka całkiem realnych scenariuszy końca świata, które naukowcy traktują z coraz większą powagą. Nie są to tylko pomysły z filmów katastroficznych, lecz teorie oparte na danych i badaniach.

To jeden bardziej znanych scenariuszy końca świata - w końcu taki sam los spotkał dinozaury dziesiątki milionów lat temu. Dlaczego więc sytuacja miałaby się nie powtórzyć? Ziemia jest podatna na uderzenia asteroid i komet, a niektóre z nich mogą mieć dla nas katastrofalne skutki. To dlatego NASA i inne agencje kosmiczne bez przerwy śledzą obiekty bliskie naszej planety, aby ograniczyć to ryzyko - które jednak wciąż istnieje. Asteroida Chicxulub uderzyła w Ziemię 66 miliony lat temu, tworząc krater o szerokości ponad 150 kilometrów. To wystarczyło, aby doprowadzić do masowych wymierań.

Małe asteroidy mogą spowodować lokalne katastrofy, zniszczenie infrastruktury miast i wyrządzić szkody ludziom. Jeśli uderzy w ocean, może wywołać potężną falę tsunami i trzęsienia ziemi. Jednak dopiero obiekt o średnicy większej niż 1 kilometr może wyrządzić szkody na globalną skalę.

Meteoryt czelabiński, który w 2013 roku uderzył w Ziemię, miał około 17-20 metrów średnicy. Dokonał znacznych szkód - uszkodził ponad 7500 budynków, a ponad 1500 osób zostało poszkodowanych.

Jednymi z najpotężniejszych zjawisk we Wszechświecie są rozbłyski gamma (GRB). Pojawiają się stopniowo, a wyzwalają w ciągu sekund więcej energii niż Słońce przez całe swoje życie. Uderzenie GRB w Ziemię mogłoby spowodować zdarcie warstwy ozonowej naszej planety, przez co promieniowanie słoneczne nie miałoby żadnej przeszkody w dotarciu na powierzchnię Ziemi.

Chociaż takie rozbłyski są zazwyczaj wynikiem zapadania się gwiazd miliardy lat świetlnych od Ziemi, gdyby wydarzyło się bliżej nas, miałoby tragiczne konsekwencje dla życia. W naszej galaktyce GRB zdarzają się niezwykle rzadko, a prawdopodobieństwo wystąpienia takiego tuż przy Ziemi jest niezwykle niskie - choć nie zerowe. Mimo wszystko nie ma "kandydatów" do wywołania rozbłysku gamma w naszej okolicy.

Na Ziemi znajduje się kilka superwulkanów, takich jak Yellowstone, a naukowcy uważnie monitorują je pod kątem oznak wzmożonej aktywności. Prawdopodobieństwo erupcji jest niskie, lecz potencjalne skutki są na tyle znaczące, że warto mieć to pod kontrolą. Gdyby nastąpiła, ilość popiołu i dwutlenku siarki mogłaby zablokować światło słoneczne i wywołać "zimę wulkaniczną" - a to doprowadziłoby do globalnego ochłodzenia, nieurodzaju i masowych wymierań.

Przykładem takiego zjawiska jest erupcja wulkanu Tambora w 1815 roku. Po wybuchu zapanował "rok bez lata" - wystąpiły problemy rolnicze i niedobory żywności, a średnia temperatura spadła nawet o 4 st. Cel. Dziesiątki tysięcy ludzi poniosło śmierć, także przez wystawienie na gorące chmury gazów i pyłu.

Pandemia COVID-19 pokazała nam, jak podatni jesteśmy na takie zjawiska. Wysoce zaraźliwy i śmiertelny wirus mógłby potencjalnie unicestwić znaczną część populacji na świecie. Istnieje szansa, że jeśli będzie kolejna pandemia, także rozpocznie się jako choroba odzwierzęca, przeniesiona ze zwierząt na ludzi.

Historia zna wiele przypadków pandemii, które zabiły niemal całą ludzkość, choćby hiszpanka, na którą zachorowało pół miliarda ludzi na świecie, a nawet 100 mln zmarło. Jest to więc realne zagrożenie, które musimy brać pod uwagę.

Jest to scenariusz, z którym już teraz zaczynamy się zmagać. Zmiany klimatu następują na naszych oczach przez ciągłą produkcję gazów cieplarnianych, które podwyższają globalne temperatury - a to prowadzi do ekstremalnych zjawisk pogodowych i wzrostu poziomu mórz. Jeśli nie zatrzymamy w porę tych zmian, mogą wywołać powszechne niedobory żywności i wody, a także sprawić, że niektóre części naszej planety zostaną niezamieszkane. Chociaż kryzys ten rozwija się powoli, potrzeba natychmiastowych działań.

Wielu naukowców uważa katastrofę klimatyczną za bardzo poważne zagrożenie. Przewiduje się wzrost średniej temperatury o kilka lub nawet kilkanaście stopni Celsjusza. To sprawi, że większość zwierząt i roślin przestanie istnieć, bo nie zdążą się przystosować do tak szybkiej i drastycznej zmiany warunków. Ludzie także będą mieli z tym ogromny problem.