Nowe odkrycie zmienia naszą wiedzę o dawnych mieszkańcach Mezopotamii

Mezopotamia, starożytna kraina na Bliskim Wschodzie w dorzeczu rzek Eufrat i Tygrys, była miejscem rozkwitu wielu kultur oraz świadkiem rozwoju potężnych imperiów. Obecnie tereny Mezopotamii można wskazać w granicach Iraku, Iranu, Kuwejtu, Syrii i Turcji. To właśnie w tym ostatnim kraju doszło do ciekawego odkrycia, które rzuca nowe światło na złożoność populacji rozwijających się w Mezopotamii przed tysiącami lat.

Choć pierwsze ślady człowieka wskazujące na jego obecność na terenach Mezopotamii pochodzą z okresu paleolitu i sięgają nawet ponad 100 tys. lat, to nie tylko one należą do ciekawych dowodów na długą i bogatą historię tej krainy. Archeolodzy dokonali np. identyfikacji reliktów z epoki brązu, które poszerzyły wiedzę badaczy na temat kompleksowości społeczeństw zamieszkujących tereny dzisiejszej Turcji tysiące lat temu. Znaleziono tam bowiem dowody brutalnych rytuałów.

Miejscem odkrycia jest osada Başur Höyük, na której terenie zidentyfikowano królewskie cmentarzysko sprzed ok. 5 tys. lat. Badane już od kilku lat pochówki zawierały liczne luksusowe przedmioty wskazujące na rangę spoczywających tu osób. Do tego naukowcy natknęli się na inne zaskakujące odkrycie - ciała, które przypisano składaniu ofiar z ludzi.

Najnowsze ustalenia na temat praktykowania w Başur Höyük składania ofiar z ludziopublikowano niedawno na łamach "Cambridge Archeological Journal". Pochówki wskazują na duże wstrząsy polityczne i społeczne w czasie, gdy na tych terenach powstawały wczesne państwa, a badacze sugerują, że składanie ofiar było zabiegiem korelującym z próbą kontrolowania populacji i wskazującym na obecną tam hierarchię. Znalezisko w Başur Höyük komplikuje więc istniejące teorie na temat przejścia społeczeństw z egalitaryzmu do bardziej sztywnych struktur klasowych.

Ofiary z ludzi na królewskim cmentarzysku w Başur Höyük to głównie nastoletnie dziewczęta w wieku 12-16 lat. Zdaniem autorów najnowszych badań analiza zawartości grobów oraz stosowanych tu w rytuałach pogrzebowych praktyk i porównanie stanowiska do innego podobnego obszaru - Arslantepe - sugeruje hierarchiczne układy, które mogły istnieć tu w epoce brązu. To podkreśla, że podczas badań nad rozwojem kultur często pomijano ważny element, swego rodzaju brakujące ogniwo.

- Jeśli naszym nadrzędnym celem jest zrozumienie powstania potężnych państw dynastycznych w szerszym regionie Mezopotamii w ciągu wczesnej epoki brązu, to być może dotarliśmy - poprzez Başur Höyük i Arslantepe - do nowego punktu wyjścia. Zamiast próbować na siłę wtłoczyć nasze dowody w hipotetyczną sekwencję ludzkiej ewolucji społecznej, od egalitarnej na małą skalę do wielkoskalowych form hierarchicznych, czy moglibyśmy, zamiast tego, zacząć formułować nowe pytania o nierówności, które są bardziej zgodne z chronologicznymi i przestrzennymi wzorcami zapisu archeologicznego? - zastanawiają się naukowcy.

Przyjęcie tego nowego zespołu przekonań autorzy nowych badań określili jako ekscytujące, ale także trudne.

Wygląda na to, że w przyszłości archeolodzy próbujący zbadać korzenie wczesnego formowania się państwa, będą musieli analizować ewoluujące powiązania między rytuałami, polityką i skalami interakcji międzyludzkich. Bez zakładania, że już rozumiemy kształt zagadki, którą próbujemy rozwiązać

---

Interesującego aspektu ustaleniom dodaje też fakt, że Başur Höyük nie jest uznawane za główne centrum kulturowe tamtych czasów. Nowe wyniki badań podkreślą też, że ważne odkrycia mogą być dokonane również w mniej znanych miejscach, co może wpłynąć na rozumienie historii regionu.

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 87 tys. obserwujących nasz fanpage - polub GeekWeek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!