Pierwszy taki obiekt na świecie. Most w Maurzycach trafi na listę UNESCO?
Zabytkowy most w Maurzycach, będący pierwszym na świecie spawanym mostem stalowym, zyskał międzynarodowe uznanie dzięki nowoczesnym rozwiązaniom inżynieryjnym wybitnego polskiego inżyniera, prof. Stefana Bryły. Wyjątkowa konstrukcja znów zyskuje rozgłos, bo ma szansę znaleźć się na prestiżowej liście UNESCO.
Wyjątkowy most w Polsce. Rewolucyjna konstrukcja zostanie wyróżniona?
Most, który znajduje się w miejscowości Maurzyce (gmina Zduny, województwo łódzkie), wydaje się niepozorny, jednak jego historia i sposób wykonania sprawiają, że to prawdziwa perła. Most w Maurzycach pod Łowiczem to bowiem absolutnie przełomowa konstrukcja na inżynieryjnej mapie świata. Choć ma zaledwie 27 metrów długości, jego historia i znaczenie są globalne - to pierwszy na świecie w całości spawany stalowy most drogowy. I teraz pojawiła się szansa na to, aby podkreślić jego wartość.
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad poinformowała, że "Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej wystąpił do GDDKiA z cenną inicjatywą wpisania zabytkowego mostu w Maurzycach na krajową Listę Pomników Historii Prezydenta RP. Przyłączyliśmy się do tych działań, które są wstępem do umieszczenia rewolucyjnego obiektu na elitarnej liście światowego dziedzictwa UNESCO".
Pierwszy taki most na świecie. Pomysł, który zrewolucjonizował budownictwo
Most w Maurzycach przerzucony jest nad rzeką Słudwią, ma 27 m długości i 6,8 m szerokości. Powstał w 1928 r., a do użytku oddano go w 1929 roku. Most w Maurzycach zaprojektował wybitny polski inżynier, prof. Stefan Bryła, który zaproponował nowe rozwiązanie - spawanie w miejsce powszechnego wówczas nitowania. To pozwoliło na zmniejszenie masy konstrukcji z 70 do 56 ton. Prof. Bryla był niezwykle uznanym specjalistą w okresie międzywojennej Polski. Doskonały architekt i inżynier tworzył wiele prac naukowych, był autorem podręczników, a przy tym stał się pionierem spawalnictwa. Pracował przy budowie wielu konstrukcji w Polsce, a także na świecie, m.in. Woolworth Building w Nowym Jorku, najwyższego wówczas budynku na Ziemi.
Most w Maurzycach to jedno z jego wspaniałych dokonań. Konstrukcję według wytycznych profesora wykonała renomowana firma "Rudzki i S-ka" z Mińska Mazowieckiego, a przy projekcie pracował także polski inżynier komunikacji, Władysław Tryliński oraz inżynier dróg i mostów Wenczesław Poniż. Ze względu na przełomowe rozwiązanie, dla tego projektu opracowano pierwsze na świecie przepisy dotyczące spawania konstrukcji stalowych. Tym samym most w Maurzycach stał się dowodem, że spawanie może być trwałą i efektywną alternatywą dla nitowania, co wkrótce zrewolucjonizowało budownictwo na całym świecie. Do Maurzyc przyjeżdżali specjaliści z różnych krajów, by zobaczyć innowacyjną konstrukcję i czerpać inspirację.
Cud inżynierii niejednokrotnie wyróżniano. Teraz znów zyska rozgłos?
Most w Maurzycach uległ uszkodzeniom w czasie II wojny światowej, jednak został wyremontowany, ale obecnie jest już wyłączony z użytku. Zainteresowani mogą go oglądać, znajduje się tuż przy DK92. Nieco zapomniana konstrukcja może teraz zyskać większy rozgłos, na jaki wszak zasługuje - jak wspomniano, już teraz Most w Maurzycach jest kandydatem na Pomnik Historii Prezydenta RP - jedno z najwyższych odznaczeń dla dziedzictwa kulturowego w Polsce. Na tej liście figuruje zaledwie jeden most - najstarszy w Europie żeliwny most wiszący (z 1827 r.), umieszczony na rzece Mała Panew w Ozimku, woj. opolskie. Byłoby to ogromne wyróżnienie i oddanie hołdu geniuszowi prof. Bryle.
Jak przypomina GDDKiA, "w 1964 roku Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa ustanowił nagrodę im. Stefana Bryły za osiągnięcia naukowo-badawcze, która przyznawana jest każdego roku i cieszy się wysokim prestiżem w całym środowisku. Dorobek wybitnego Polaka docenili także Amerykanie, przyznając w 1995 roku nagrodę Historic Welded Structure Award za most spawany na Słudwi. W 2010 roku most został wyróżniony przez Ministra Kultury nagrodą Zabytek Zadbany".
Most w Maurzycach znajdzie się na liście światowego dziedzictwa UNESCO?
Wyróżnienie w postaci uznania Mostu w Maurzycach za Pomnik Historii i wpisanie go na listę UNESCO byłoby więc kolejnym znaczącym krokiem w zachowaniu pamięci o wybitnym Polaku i jego dokonaniach. Stanowiłoby uznanie nie tylko dla samej konstrukcji, ale i dla polskiej myśli technicznej, która wyprzedziła epokę.
- Inicjatywę Związku Mostowców RP i GDDKiA polegającą na umieszczeniu mostu na liście światowego dziedzictwa UNESCO w pełni popiera Łódzki Wojewódzki Konserwator Zabytków, co jest z pewnością dużym ułatwieniem. Przed nami jednak jeszcze daleka droga. Wniosek wraz z uzasadnieniem musi trafić do Generalnego Konserwatora Zabytków, a następnie, po uzyskaniu opinii Narodowego Instytutu Dziedzictwa, przedstawiony zostanie Radzie Ochrony Zabytków, skąd trafi na ręce Prezydenta RP. Kolejnym krokiem będzie doprowadzenie do wpisania go na listę UNESCO - zaznacza GDDKiA w komunikacie.
