Miał czkawkę przez dwa lata. Lekarze odkryli, co było przyczyną

Skąd się bierze czkawka? Może ją wywołać spożycie pokarmów lub napojów, połknięcie powietrza, czynnik emocjonalny, zmiana temperatury albo dolegliwość zdrowotna. W ostatnią z tych kategorii wpasowuje się niezwykle rzadki przypadek pacjenta z Libanu.

Libańscy lekarze opublikowali raport w marcowym wydaniu "Journal of Medical Case Reports". Opisują w nim przypadek starszego pacjenta, który z powodu przewlekłej czkawki trafił do szpitala. Dopiero tam lekarze znaleźli przyczynę.

Według raportu pacjent cierpiał przez ponad 2 lata z powodu czkawki, która pojawiła się znikąd, bez wyraźnego powodu. Mężczyzna przyjmował szereg leków, próbując zahamować epizody. Próbował różnych rzeczy, takich jak baklofen (na rozluźnienie mięśni), chloropromazyna (lek przeciwpsychotyczny, używany czasem przy przewlekłej czkawce) i inhibitory pompy protonowej (używane do leczenia refluksu, który czasem jest przyczyną czkawki). Nic nie pomogło.

Objawy mężczyzny w końcu osiągnęły punkt krytyczny. Czkawka trwała nieustannie przez dwa tygodnie, a pacjent był już tak nimi zmęczony, że trafił do szpitala. Tam przeszedł szereg badań.

Podczas pobytu mężczyzny w szpitalu lekarze początkowo nie potrafili wskazać przyczyny. Dopiero badanie krwi wykazało niezwykle wysoki poziom eozynofilów, białych krwinek, które pomagają odeprzeć infekcje pasożytnicze. Niestety, te krwinki odgrywają też rolę w wywoływaniu objawów alergii i astmy. Normą jest 1-4% eozynofilów wśród białych krwinek (leukocytów). U tego pacjenta ich udział wynosił aż 18%, a nic nie wskazywało na zakażenie pasożytami. Kolejne badanie potwierdziło eozynofilowe zapalenie przełyku (eosinophilic esophagitis - EoE).

Lekarze odkryli objawy dobrze znanej, ale dość rzadko występującej alergii. Na szczęście gdy tylko postawiono trafną diagnozę, pacjent otrzymał leczenie i czkawka ustąpiła. EoE jest spowodowane szkodliwym nagromadzeniem się eozynofilów w przełyku (ale może do niego dojść także w innych organach). Choć jego epizody mogą być wywoływane przez typowe alergeny, np. w pożywieniu, to w rzeczywistości jest to inny rodzaj dysfunkcyjnej odpowiedzi immunologicznej niż typowa alergia pokarmowa.

Pacjenci cierpiący na eozynofilowe zapalenie przełyku doświadczają opóźnionych reakcji na czynniki wyzwalające - w przeciwieństwie do typowych alergii pokarmowych, np. na orzeszki ziemne. Szacuje się, że blisko pół miliona Amerykanów ma EoE.

Naukowcy nadal nie znają dokładnie przyczyny ani przebiegu EoE, choć uważa się, że genetyka jest prawdopodobnym czynnikiem ryzyka. Omawiany tu przypadek jest jeszcze mniej zrozumiały, bowiem zakończył się przewlekłą czkawką. Typowe objawy EoE to problemy z przełykaniem, zgaga i utykanie jedzenia w przełyku, a 93-letni pacjent nie miał żadnego z tych symptomów. W jego przypadku chorobę zapalną wykryto też stosunkowo późno. Zwykle jest ona diagnozowana we wczesnym dzieciństwie bądź w wieku 30-50 lat.

Literatura medyczna odnotowała dotąd tylko dwa inne przypadki chronicznej czkawki spowodowanej przez eosinophilic esophagitis. Jedna z hipotez mówi, że wywołują ją komórki w przełyku, które wysyłają nieprawidłowe impulsy do nerwu błędnego. Na szczęście ta historia kończy się happy endem.

Pacjentowi podano najpierw połączenie inhibitora pompy protonowej z baklofenem, co tylko częściowo zmniejszyło dolegliwość. Dopiero po przejściu na miejscowy steryd czkawka ustąpiła całkowicie w ciągu tygodnia, a liczba eozynofili spadła do zdrowszego poziomu.

Lekarze powiedzieli, że jest to lekcja, że alergia czasem objawia się w niezwykły sposób.