Osoby wysoko wrażliwe są bardziej narażone na problemy ze zdrowiem psychicznym

Wysoko wrażliwe osoby zostały obdarzone przez naturę silniejszym niż u przeciętnego człowieka odczuwaniem stanów emocjonalnych i bodźców sensorycznych. Osoby te "czują mocniej", a także bardziej niż inni współodczuwają - są w stanie lepiej wczuć się w sytuację i stan emocjonalny drugiego człowieka czy zwierzęcia. Oznacza to dość intensywne przeżycia wewnętrzne, których nadmiar może przytłoczyć.

Osoby wysoko wrażliwe często więc muszą szukać wyciszenia i relaksu. Przestymulowanie nie tylko jest nieprzyjemne, ale może prowadzić do zaburzeń psychicznych. Jeśli bowiem WWO nie nauczy się regulowania emocji, wówczas stanie się to jej przekleństwem.

Wysoka wrażliwość nie stanowi jednak zaburzenia psychicznego ani nie oznacza automatycznie, że WWO jest introwertykiem. Szacuje się, że ten zespół cech posiada nawet 31% populacji (a według części źródeł ok. 15-20%). Przy odpowiednim pokierowaniu osoby te mogą wykorzystać swoją przypadłość, by nieść pomoc innym i traktować ją jako paliwo dla kreatywności.

Dar empatii i wrażliwości na treści emocjonalne, które mogą umykać większości ludzi, mogą przydać się w zawodach takich jak psychoterapeuta, artysta, pielęgniarz, nauczyciel, naukowiec czy ekolog. Osoby wysoko wrażliwe sprawdzają się więc w zawodach kreatywnych, wymagających udzielania pomocy i wsparcia czy też związanych z ochroną przyrody.

Choć jak wspomnieliśmy, wysoka wrażliwość nie jest zaburzeniem psychicznym, to osoby w nią wyposażone są w pewnej grupie ryzyka. Jak odkryli naukowcy z Queen Mary University London, którzy przeprowadzili pierwszą taką metaanalizę 33 badań, wysoko wrażliwi dorośli są bardziej narażeni na depresję, zaburzenia lękowe, PTSD (zespół stresu pourazowego), objawy psychosomatyczne, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD), agorafobię, fobię społeczną czy osobowość unikającą. Z drugiej jednak strony wysoka wrażliwość sprawia, że osoby te lepiej odpowiadają na terapię - w odróżnieniu od pacjentów bardziej opornych na interwencje psychologiczne.

Dane z tego rozległego przeglądu systematycznego są wyjątkowo miarodajne. Obejmują badania na łącznej grupie 12697 pacjentów w średnim wieku 25,35 lat. "Odkryliśmy pozytywną i umiarkowaną korelację między wrażliwością i różnymi problemami zdrowia psychicznego" - wyjaśnia Tom Falkenstein, psychoterapeuta i doktorant, jeden z autorów przeglądu. "Nasze odkrycia sugerują, że wrażliwość powinna być w większym stopniu brana pod uwagę w praktyce klinicznej, co mogłoby przyczynić się do poprawy diagnostyki schorzeń".

Jakie są rady dla wysoko wrażliwych? Warto podkreślić, że nie ma niczego złego w byciu wrażliwym. Nie jest to żadna patologia ani powód do wstydu - niezależnie od płci i wieku. Jeśli jednak zmagasz się z przebodźcowaniem (przestymulowaniem) i silnymi emocjami, które utrudniają codzienne życie (w tym np. zasypianie), warto wprowadzić do swojej rutyny elementy relaksacji i wyciszenia, np. spacery na łonie przyrody, aktywność sportową, ćwiczenia oddechowe, mindfulness czy zajęcia kreatywne, takie jak pisanie, rysowanie lub gra na instrumentach. Warto też unikać substancji stymulujących układ nerwowy, takich jak kofeina, a także produktów zaburzających mikrobiotę jelitową (np. cukier i żywność wysoko przetworzona). W razie problemów nie zaszkodzi też porozmawiać z psychologiem.

Źródło: Falkenstein, T., Sartori, L., Malanchini, M., Hadfield, K., & Pluess, M. (2025). The Relationship Between Environmental Sensitivity and Common Mental-Health Problems in Adolescents and Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis. Clinical Psychological Science, 0(0). https://doi.org/10.1177/21677026251348428