Jak daleko jest burza? Z tymi radarami i aplikacjami już cię nie zaskoczy
Oprac.: Tomasz Wróblewski
Burze są niebezpiecznym, ale również i fascynującym zjawiskiem. Dziś możemy korzystać z narzędzi, które pomagają nam je monitorować na bieżąco. Radary meteorologiczne i specjalne aplikacje na telefony pokazują, gdzie jest burza, jak jest silna i w jakim kierunku się przemieszcza. Dzięki tym technologiom możemy lepiej przygotować się na złą pogodę. Jak działają radary burzowe i jakie są najlepsze aplikacje do śledzenia burz, które możemy używać na co dzień.
Jak powstaje burza?
W dużym uproszczeniu do jej powstania dochodzi na skutek zderzenia się ze sobą ciepłych i zimnych mas powietrza. Ciepłe powietrze, które jest lżejsze od chłodnego, unosi się do góry. Gdy napotka na warstwy zimnego powietrza, w którym mieści się mniej pary wodnej - ulega schłodzeniu. Para wówczas skrapla się, a krople wody spadają na ziemię w postaci ulewnego deszczu albo gradu.
Burzy najczęściej towarzyszą wyładowania atmosferyczne, czyli błyskawice i pioruny. Ich powstawanie związane jest ze wznoszeniem się i opadaniem mas powietrza. Chłodne powietrze opada, ale w niższych warstwach atmosfery ponownie się nagrzewa i unosi. W wyniku tzw. konwekcji powstają chmury (m.in. kłębiaste i kłębiasto deszczowe), które są naładowane elektrycznie przez zderzanie się ze sobą kryształków lodu i kropli wody. Ładunki dodatnie powstają w górnej części chmury, a w środkowej i dolnej - ujemne. Do ich wyładowania dochodzi, gdyż różnica potencjałów między powierzchnią ziemi a chmurą rośnie bardzo szybko. Różnica potencjałów na takim odcinku może sięgać setek milionów woltów, stąd też błyskawica jest widoczna gołym okiem i słyszalna z naprawdę dalekich odległości.
Jak chronić się przed burzą?
W ostatnich latach w Polsce mamy do czynienia z gwałtownymi burzami. Szczególnie można to zaobserwować w miastach, które są wyspami ciepła. Ponieważ przeważają w nich beton i asfalt, nagrzewają się one nawet o kilka stopni bardziej niż tereny zielone. Dodatkowo wysokie budynki, które zaburzają cyrkulację powietrza i zanieczyszczenia, w szczególności drobinki aerozoli, sprawiają że burze są wyjątkowo intensywne.
Burze, szczególnie te z piorunami są jednymi z najgroźniejszych żywiołów, dlatego tak ważne jest aby wiedzieć jak się przed nimi chronić. Oczywiście burzę najlepiej przeczekać w domu. Jeśli jednak jesteśmy poza nim warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach.
- Unikaj pozostawania na otwartej przestrzeni.
- Nie stawaj jednak przy wysokich elementach krajobrazu- drzewach, słupach elektrycznych, metalowych konstrukcjach które przyciągają pioruny.
- Nie dotykaj również niczego metalowego podczas burzy.
- Jeśli znajdujesz się na zewnątrz znajdź schronienie pod jakąś mocną konstrukcją (np. most) lub schowaj się w zagłębieniu terenu - może być to np. rów.
- Pod żadnym pozorem nie przebywaj podczas burzy w wodzie.
- Nie korzystaj ze sprzętu elektronicznego.
- Jeśli przebywasz w samochodzie nie opuszczaj go, ale zatrzymaj się w miejscu oddalonym od wysokich drzew.
Po czym poznać jak daleko jest burza?
Podczas wyładowań atmosferycznych najpierw widzimy na niebie błyskawicę, a dopiero później słyszymy grzmot. Dzieje się tak dlatego, ponieważ dźwięk rozchodzi się znacznie wolniej, niż wynosi prędkość światła. Mając tę wiedzę, możemy obliczyć, jak daleko od nas nastąpiło wyładowanie atmosferyczne.
Jak to zrobić? Wystarczy policzyć sekundy dzielące pojawienie się pioruna od wystąpienia grzmotu, a otrzymaną liczbę sekund pomnożyć przez 340. Przykładowo jeśli mijają 3 sekundy między pojawieniem się pioruna a grzmotem, to wyładowanie nastąpiło 1200 metrów od nas.
Radar meteorologiczny, alerty RCB, aplikacje do śledzenia burz
Do lokalizowania wyładowań atmosferycznych w stacjach meteo używa się zaawansowanych sprzętów. Jednym z nich jest radar meteorologiczny, który działa na zasadzie emitowania krótkich, mocnych impulsów radiowych i odbierania ich echa odbitego od cząstek w atmosferze. Odległość, na której znajduje się obiekt, jest określana na podstawie czasu, który upłynął między wysłaniem a odebraniem sygnału.
Ze względu na występowanie burz o coraz gwałtowniejszym przebiegu, które mogą powodować zagrożenie dla naszego zdrowia i życia, od kilku lat stosowany jest w Polsce system ostrzegania - alert RCB. System ten jest zarządzany przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) i umożliwia wysyłanie wiadomości SMS do wszystkich telefonów komórkowych znajdujących się w określonym obszarze, w którym występuje ryzyko wystąpienia burz i nawałnic.
Do monitorowania burz służą również aplikacje, które z powodzeniem możemy zainstalować na naszym telefonie komórkowym. Do najlepszych i najpopularniejszych z nich należą:
- My Lightning Tracker
- Monitor Burz
- Blitzortung Lightning Monitor
- Windy
Alert RCB to system ostrzegania, który jest używany w Polsce do informowania ludności o zagrożeniach oraz ważnych wydarzeniach. System ten jest zarządzany przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) i umożliwia wysyłanie wiadomości SMS do wszystkich telefonów komórkowych znajdujących się w określonym obszarze, w którym występuje zagrożenie.
Komunikaty wysyłane przez system alertów RCB mogą dotyczyć różnych sytuacji, takich jak ekstremalne warunki pogodowe (np. burze, powodzie), zagrożenia chemiczne, awarie infrastruktury krytycznej, ważne informacje zdrowotne (jak np. pandemie) lub inne sytuacje kryzysowe, które wymagają natychmiastowej reakcji lub informowania społeczeństwa.
Czy z tej chmury będzie padał deszcz?
