Dlaczego nasze palce marszczą się w wodzie? Odpowiedź zaskakuje
Dlaczego nasze palce marszczą się w wodzie? To pytanie, które z pewnością niejednokrotnie zadał sobie każdy, kto spędził długie godziny na basenie, w jeziorze czy wannie. Choć wielu z nas uważa to zjawisko za jedną z drobnych ciekawostek, nauka dostarcza fascynujących wyjaśnień, sięgających aż do mechanizmów naszego układu nerwowego. Okazuje się, że marszczenie skóry palców może mieć głęboki sens ewolucyjny. Poznaj odpowiedź na zagadkę tego fascynującego procesu.
Spis treści:
Wyjątkowa skóra dłoni i stóp
Skóra po wewnętrznej warstwie dłoni oraz ta na podeszwach stóp jest pozbawiona owłosienia isilnie unerwiona. Dzięki temu jej powierzchnia może skutecznie odbierać bodźce ze środowiska zewnętrznego m.in. poprzez czucie dotyku, nacisku czy temperatury i przekazywać je w postaci impulsów nerwowych do mózgu.
Co ciekawe, podobne struktury występują również u zwierząt. Gatunki, takie jak kret gwiazdonosy czy dziobak wykorzystują bezwłosą skórę m.in. do nawigowania i eksplorowania otaczającego ich środowiska. U gryzoni wykazano, że skóra bezwłosa ma trzy razy więcej szybko przewodzących nerwów niż skóra owłosiona. Te wyjątkowe cechy bezwłosej skóry pomagają szybko dostosować reakcję organizmu na dane bodźce.
Marszczenie się skóry palców, a układ nerwowy
Już w latach 30. XX wieku zauważono związek pomiędzy marszczeniem się palców a działaniem układu nerwowego. Lekarze George White Pickering i Thomas Lewis opisali wówczas pacjentów z uszkodzonymi nerwami na skutek choroby Heinego-Medina. Ich palce pozostawały gładkie, niezależnie od czasu spędzonego w wodzie. Badania te pomogły wysnuć wniosek, iż marszczenie się skóry wymaga sprawnie działającego układu nerwowego.
Kluczem do rozwikłania zagadki marszczących się palców okazał się nerw pośrodkowy biegnący wzdłuż ręki. Odpowiada za jej ruch oraz czucie, a także stanowi istotny element układu współczulnego, który przygotowuje organizm do działania. To on jest odpowiedzialny za przyspieszenie pracy serca, rozszerzenie źrenic, mobilizując organizm do "walki" w zależności od dostarczonych do mózgu bodźców.
Marszczenie się skóry palców jest wynikiem właśnie takiej reakcji organizmu. Jedną z pierwszych publikacji na ten temat była praca Einar PV, Wilder-Smith oraz Adeline Chow z 2003 roku. Badacze odkryli, że palce marszczą się na skutek zwężenia naczyń krwionośnych, wywołanego przez układ współczulny. Skóra "opada" i tworzą się charakterystyczne zmarszczki.
Po co człowiekowi pomarszczone palce w wodzie?
Odpowiedź na to pytanie dostarczyły badania z 2021 roku, przeprowadzone przez dr. Nicka Davisa z Manchester Metropolitan University. Uczestnicy oceniali swoją zdolność do chwytania suchych i mokrych przedmiotów, a następnie zanurzali dłonie w wodzie, czekając na zmarszczenie skóry. Po tym ponownie wykonywali zadanie.
Okazało się, że zmarszczone palce lepiej chwytały śliskie, mokre obiekty. Wyniki badań mogą wskazywać, że to przystosowanie ewolucyjne, które pomagało naszym przodkom np. łapać ryby, chodzić po mokrych kamieniach i przetrwać w wilgotnym środowisku.
Publikacje naukowe:
- Wilder‐Smith, Einar PV, and Adeline Chow. "Water‐immersion wrinkling is due to vasoconstriction." 27.3 (2003): 307-311. Muscle & nerve.
- Davis, N. J. (2021). Water-immersion finger-wrinkling improves grip efficiency in handling wet objects. Plos one, 16(7), e0253185.
