"Śpiący olbrzym" się budzi? Naukowcy alarmują, ryzyko trzęsienia ziemi

Postęp technologiczny i rozwój nowoczesnych metod badawczych sprawiają, że zmienia się nasze rozumienie wielu zachodzących na Ziemi procesów. Dzięki narzędziom takim jak choćby drony czy lidar odkrywamy zjawiska, o których wcześniej nie mieliśmy pojęcia. Jednym z takich nowych odkryć jest dokładne zbadanie przez naukowców uskoku określanego mianem "śpiącego olbrzyma" i ustalenie szczegółów na jego temat. Ta geologiczna formacja okazała się znacznie bardziej niebezpieczna, niż dotąd przypuszczano.

Uskok Tintina, który zyskał przydomek "śpiący olbrzym", to duża struktura tektoniczna utworzona miliony lat temu na skutek pęknięcia mas skalnych i ich przemieszczenia wzdłuż nowo powstałej powierzchni. Znajduje się w zachodniej części Ameryki Północnej - rozciąga się od Montany przez Jukon do centrum Alaski. Przez dekady uważano, że w przeciwieństwie do uskoku Denali, Tintina pozostaje nieaktywny. Jednak nowe badania podważają tę teorię, sugerując, że w tym miejscu czyha poważne zagrożenie.

Zespół naukowców z Kanady, korzystając z danych topograficznych o wysokiej rozdzielczości (pozyskanych z urządzeń lidar z satelitów, samolotów i dronów), zidentyfikował 130-kilometrowy odcinek uskoku, gdzie widocznie narastają naprężenia. Odkrycia wskazują na niedoceniane źródło zagrożenia sejsmicznego. Zważywszy na pozyskane przez specjalistów informacje, wiele wskazuje na to, że może tam dojść do bardzo silnego trzęsienia ziemi - potencjalnie przekraczającego 7,5 w skali Richtera, co klasyfikuje się jako wstrząsy powodujące ogromne zniszczenia, z potencjalnymi ofiarami w ludziach. Czy Tintina wkrótce da o sobie znać? Nowe analizy wykazały, że ten 130-kilometrowy fragment był źródłem dużych trzęsień ziemi w ciągu ostatnich 2,6 miliona lat, prawdopodobnie przesuwając się o kilka metrów za każdym razem. Zdaniem badaczy ostatnie silne wstrząsy miały miejsce "zaledwie" ok. 12 tys. lat temu.

- Wcześniej uważano, że ostatni raz był aktywny około 40 milionów lat temu, ale spekulowano, że nadal jest zdolny do generowania silnych trzęsień ziemi [...] Wykazaliśmy, że uskok nie pękł podczas silnego trzęsienia ziemi co najmniej od 12 tysięcy lat i może w przyszłości wywołać trzęsienie ziemi o magnitudzie co najmniej 7,5. Uskok Tintina stanowi zatem poważne, dotychczas niezauważane, zagrożenie sejsmiczne dla regionu - podają badacze w artykule na łamach "Geophysical Research Letters".

Główny autor nowych analiz, Theron Finley z Uniwersytetu w Victorii, zauważył, że w ciągu ostatnich 20 lat wzdłuż Tintiny odnotowano kilka mniejszych trzęsień ziemi (o magnitudzie 3-4), ale nie doszło do dużych pęknięć, podaje "Gizmodo". Rosnące naprężenia w końcu jednak doprowadzą do pęknięcia uskoku, czemu mogą towarzyszyć silne wstrząsy. Finley wskazuje, że nie da się przewidzieć, kiedy konkretnie "śpiący olbrzym" całkiem się wybudzi, prowadząc do silnego zdarzenia sejsmicznego. Naukowiec zaznacza przy tym, że tego typu trzęsienia ziemi mogą występować nawet w odstępach wielu tysięcy lat. W dodatku ogółem wstrząsów o magnitudzie 7-8 notuje się na świecie zaledwie ok. 4 rocznie.

Obecnie kanadyjski National Seismic Hazard Model (NSHM) nie uwzględnia Tintiny jako aktywnego źródła sejsmicznego, ale odkrycia kanadyjskich naukowców mają zostać zintegrowane z modelem NSHM i przekazane lokalnym władzom oraz służbom zarządzania kryzysowego, co może wpłynąć na aktualizację norm budowlanych i strategii przygotowania na wypadek katastrof.

Wyniki badań nad uskokiem można znaleźć w publikacji na łamach "Geophysical Research Letters".