Coś nietypowego dzieje się z Grenlandią. Linia brzegowa urosła o 1620 km
Podnoszenie się poziomu mórz spowodowane topnieniem lodowców może doprowadzać do zatopienia nisko położonych lądów i zaniku obecnych linii brzegowych. Tymczasem z linią brzegową Grenlandii dzieje się coś dziwnego. W ostatnich latach naukowcy zaobserwowali odwrotny trend. Grenlandia urosła o 1620 km, a wokół niej pojawiły się nowe wyspy, których nie było na mapie. Jak to w ogóle możliwe? Wyjaśnienie znajdziemy w raporcie z nowego badania.
Coś dziwnego dzieje się z Grenlandią. Wyspa się powiększa
Grenlandia rośnie. Jej skaliste wybrzeże powiększyło się w ciągu ostatnich 20 lat aż o 1620 km. Choć kraje najczęściej zyskują nowe terytoria w wyniku podbojów, traktatów terytorialnych czy projektów rekultywacji gruntów, to w przypadku Grenlandii ta ekspansja ma przyczyny naturalne. Swój udział ma w tym również człowiek, który, chociaż jest częścią natury, to ingeruje w ekosystem planety w skali większej niż jakiekolwiek inne stworzenie.
Wyspa powiększyła się wskutek ocieplenia klimatu.Lodowce na wybrzeżu Grenlandii cofnęły się w głąb lądu, odsłaniając ponad 1600 km linii brzegowej, do tej pory ukrytej pod lodem. Proces ten znany jest jako deglacjacja. Międzynarodowy zespół badaczy użył zdjęć satelitarnych, aby przeanalizować zmiany zachodzące w lodowcach na półkuli północnej. Chodzi tu o masy lodowcowe, które mają kontakt z oceanem. Naukowcy zmierzyli długość nowej linii brzegowej, która odsłaniała się w okresie od 2000 do 2020 roku.
Powstały nowe wyspy, których nie było na mapie
Autorzy badania obliczyli, że w latach 2000-2020 odsłoniętych zostało 2466 km nowych linii brzegowych, z czego 66% na Grenlandii.
"Grenlandia ma największy obszar cofania się lodowca w Arktyce. Lodowiec z najdłuższą nową linią brzegową, Zachariae Isstrom w północno-wschodniej Grenlandii, odpowiada za >81 km nowej linii brzegowej, czyli ponad dwa razy więcej niż jakikolwiek inny lodowiec na tej półkuli. Większość lodowców odsłaniających najdłuższą linię brzegową znajduje się w Grenlandii i prawie wszystkie z nich przyczepione są do pokrywy lodowej" - piszą autorzy badania.
Oprócz odsłonięcia nowych terenów wyspy Grenlandii cofanie się lodowca spowodowało też wyłonienie się 35 nowych wysp o powierzchni większej niż 0,5 km2 w ciągu ostatnich dwóch dekad. 29 spośród tych wysepek znajduje się na terenie Grenlandii, a pozostałe 6 - w archipelagu Svalbard oraz w Strefie Arktycznej Federacji Rosyjskiej (AZRF).
13 z tych nowo odkrytych wysp nigdy wcześniej nie pojawiło się na mapach (w tym 12 w Grenlandii i 1 w rosyjskiej Arktyce). Co jednak ciekawe, 5 wysp zostało ujętych na mapach w latach 60. ubiegłego wieku, jeszcze zanim postępujące lodowce tymczasowo zakryły je lodem - tylko po to, by odsłonić je kilka dekad później.
Światowe mocarstwa chcą zagarnąć arktyczne skarby
Nowe badanie współtworzone przez Polaków może być przypomnieniem, że zmiany klimatu, które zachodzą na Ziemi, będą w dalszym ciągu przekształcać naszą geografię. Naukowcy spodziewają się, że w ich efekcie wyłonią się kolejne lądy i zasoby. Może to prowadzić do geopolitycznych napięć i konfliktów. Taka nowo powstała wyspa może być traktowana jako terytorium sporne. Warto przypomnieć, że już sama Grenlandia - choć jest autonomicznym terytorium zależnym Danii - jest obiektem pożądania USA i Rosji.
Topnienie lodowców odsłania nie tylko nowe lądy, ale również do tej pory niedostępne złoża. W Arktyce mogą znajdować się regiony bogate w zasoby naturalne, takie jak ropa, gaz i minerały. Nic więc dziwnego, że światowe mocarstwa chciałyby położyć na nich ręce i eksploatować. Jakkolwiek przerażająco to nie brzmi, to topnienie lodowców jest im na rękę.
Źródło: J. Kavan, M. Szczypińska, W. Kochtitzky, L. Farquharson, M. Bendixen i M. C. Strzelecki, New coasts emerging from the retreat of Northern Hemisphere marine-terminating glaciers in the twenty-first century, "Nature Climate Change" (2025).
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 88 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
