Tsunami

Tsunami to określenie, które wywodzi się z języka japońskiego. Część tsu znaczy port, natomiast nami wskazuje na falę. W dosłownym tłumaczeniu tsunami jest więc falą portową. 

Najczęściej zjawisko to jest skutkiem trzęsień Ziemi, które mogą zachodzić w oceanach. Przyczyną dużych fali mogą być także erupcje podwodnych wulkanów czy osuwiska ziemne. Co ciekawe, tsunami może być również wywołane upadkiem meteorytu, tego typu zjawiska są jednak niezwykle rzadkie.

Fale tsunami przemieszczają się w sposób pierścieniowy od miejsca, w którym powstały. Jeżeli doszło do trzęsienia ziemi na pełnym oceanie, to fala tsunami może być praktycznie niezauważalna przez jednostki pływające. Porusza się z bardzo dużą prędkością, która może dochodzić do 900 km/h, jednak jej wysokość to zazwyczaj kilka centymetrów. Niszczycielskie działanie tsunami obserwowane jest, kiedy fala dociera do brzegu. Wówczas dochodzi do spiętrzania się fal, które mogą osiągać nawet kilkadziesiąt metrów. Fale tsunami najczęściej obserwowane są na Oceanie Spokojnym.

Nadejście tsunami można zaobserwować, dzięki czemu zyskuje się czas na ucieczkę. Obecnie tereny zagrożone występowaniem tsunami mają systemy ostrzegania i alarmowania mieszkańców. Przed nadejściem fali tsunami można zaobserwować także cofanie się wody.

Nie każde tsunami ma niszczycielską siłę. Na natężenie fal wpływa przede wszystkim siła wstrząsów czy erupcji wulkanów na dnie oceanu, jak również sama ich głębokość. Jeżeli wstrząsy miały miejsce na dużej głębokości, wówczas prędkość fali jest znacznie większa.

Polsce nie zagraża tsunami. Wynika to przede wszystkim ze stosunkowo niewielkiej głębokości Morza Bałtyckiego. Jedyną możliwością wywołania fali jest więc uderzenie meteorytu, na które szansa jest niezwykle mała. W dawnych kronikach z 1479 roku oraz z połowy XVIII wieku odnaleziono zapiski o wielkiej fali nazwanej Morskim Niedźwiedziem. Zapiski te w dalszym ciągu są badane.

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje tsunami, które określają falę na podstawie odległości od brzegu. Tsunami lokalne powstaje, kiedy do trzęsienia dochodzi blisko lądu. Fala potrzebuje do 30 minut na dotarcie do brzegu. Tsunami regionalne występuje w znacznej odległości od lądu. Fala potrzebuje do 5 godzin na dotarcie do brzegu. Tsunami pacyficzne występuje na otwartych wodach i dociera do brzegu w czasie od kilku do kilkunastu godzin.