Czy koty mogą nas zarazić ptasią grypą? Zwróć uwagę na te objawy

Ptasia grypa jest ptasia już tylko z nazwy. W rzeczywistości wirus AIV (avian influenza) ewoluował i może przenosić się między gatunkami. "Z ptaków na koty, a teraz między krowami i kotami oraz kotami i ludźmi - to bardzo niepokojące" - przekonuje dr Kristen Coleman, profesorka na UMD School of Public Health. "Zbliża się lato, więc spodziewamy się, że liczba przypadków na farmach i na wolności znowu wzrośnie". Skąd o tym wiadomo?

Naukowcy przeanalizowali dane z artykułów naukowych z lat 2004-2024, w których opisano 607 przypadków ptasiej grypy u kotów, w tym do 302 przypadków śmierci. Dane pochodziły z 18 krajów i dotyczyły 12 gatunków kotowatych, wliczając w to zarówno koty domowe, jak i np. tygrysy. Badacze zwracają uwagę, że koty nie są aktywnie monitorowane pod kątem ptasiej grypy i badania wykonuje się dopiero po śmierci zwierzęcia, a często w ogóle się go nie przeprowadza.

Po czym poznać, że kot mają ptasią grypę? U zwierzęcia dochodzi do ostrego zapalenia mózgu i jego obrzęku, a niektóre objawy bywają mylone ze wścieklizną. Naukowcy oszacowali, że 90% zakażeń u kotów domowych kończy się zgonem. Należy więc jak najszybciej udać się do weterynarza. A czy ptasia grypa jest groźna dla człowieka? W przypadku ludzi rokowania są nieco lepsze. Umiera około 50% zarażonych pacjentów.

Analiza wskazuje, że wirus grypy ptaków (AIV) ma potencjał panzootyczny, co oznacza, że epizootia (masowe występowanie choroby zakaźnej u zwierząt) rozprzestrzenia się na dużym terenie, a nawet obejmuje cały świat. Stanowi więc zagrożenie pandemiczne dla ludzi. Badacze zalecają, aby "ssaki, które mają częsty kontakt z ludźmi, były ściśle monitorowane". Szczególnym przypadkiem są koty domowe, które są gatunkiem podatnym na zarażenie AIV i mogą przenosić wirusa na ludzi.

Do takich przypadków międzygatunkowego zarażenia może dojść, gdy kot zje surowe mięso upolowanego ptaka. Narażone są też osoby pracujące w schroniskach. Do podobnego incydentu doszło już w schronisku dla bezdomnych zwierząt w Nowym Jorku w 2016 roku, jednak sytuacja dotyczyła innego szczepu wirusa ptasiej grypy.

Jak dotąd nie odnotowano jeszcze przypadków przenoszenia wirusa z człowieka na człowieka. Naukowcy ostrzegają jednak, że wirus ptasiej grypy ewoluuje i taki sposób transmisji jest potencjalnie możliwy w przyszłości. Nie potrzeba jednak nawet obecności innego człowieka ani ssaka, bowiem wirus może po prostu latać w powietrzu. Mówi się wtedy, że to obszar zapowietrzony ptasią grypą. Jego promień wynosi powyżej 3 km wokół ogniska choroby.

Autorzy badania z University of Maryland twierdzą, że można zminimalizować ryzyko zarażenia ptasią grypą. Nie musimy się izolować ani unikać kontaktów z czworonogami. Wystarczy przestrzegać kilka wskazówek:

• Nie dotykaj ani nie pozwalaj zwierzakom dotykać chorych lub martwych zwierząt ani odchodów zwierzęcych.
• Nie jedz ani nie karm zwierząt surowym mięsem ani mlekiem.
• Miej oko na koty wychodzące (i inne zwierzęta przebywające poza domem).
• Natychmiast zgłaszaj problemy oddechowe oraz objawy przypominające wściekliznę weterynarzowi.

Ludzie powinni też często myć ręce, zwłaszcza jeśli dotykali wcześniej zwierzęta. Powinniśmy też unikać kontaktów z dzikimi ptakami, szczególnie martwymi. W obszarach zagrożonych należy stosować środki ochrony osobistej, w tym maseczki i rękawiczki.

Źródło: K. K. Coleman, I. G. Bemis, Avian Influenza Virus Infections in Felines: A Systematic Review of Two Decades of Literature, Open Forum Infectious Diseases, 2025;, ofaf261, https://doi.org/10.1093/ofid/ofaf261