2023 rok był niezwykły dla technologii kosmicznych. Zrealizowano wiele przełomowych misji

Starship, najpotężniejsza rakieta, jaka kiedykolwiek została zbudowana przez człowieka, w tym roku przeszła dwa kluczowe testy. To właśnie na jej pokładzie ludzie mają powrócić w 2025 roku na powierzchnię Księżyca. Superciężka rakieta została zbudowana przez firmę SpaceX, której dyrektorem generalnym jest Elon Musk. Miliarder niejednokrotnie wspomina, że głównym celem jego działalności na polu technologii kosmicznej jest kolonizacja Marsa. A w pełni odzyskiwalna rakieta wielokrotnego użytku, jaką ma być docelowo Starship stanowi do tego klucz.

20 kwietnia 2023 roku odbył się pierwszy lot testowy superciężkiej rakiety, który zakończył się spektakularną eksplozją kilka minut po stracie. Jednak firma przyznaje, że każdy test, nawet zakończony fiaskiem, stanowi ważne źródło informacji na temat tego, co należy ulepszyć, by osiągnąć zamierzony cel. 

Kolejny lot testowy odbył się kilka miesięcy później, opóźniony ze względu na oczekiwanie na zgodę od Federalnej Administracji Lotnictwa. 18 listopada 2023 roku Starship podczas drugiego lotu testowego osiągnął przestrzeń kosmiczną. Nie wszystkie założenia misji zostały zrealizowane. Nie udało się wykonać lotu suborbitalnego i bezpiecznie sprowadzić obu stopni rakiety. Jednak SpaceX nie odpuszcza i zapowiada, że kolejne testy już na początku przyszłego roku.

Starship to najpotężniejsza rakieta, jaką kiedykolwiek wyprodukowano. Mierzy 120 metrów wysokości i 9 metrów średnicy. Ma być zdolna do wyniesienia na orbitę do 150 ton metrycznych ładunku.

Chandrayann-3 to indyjska misja księżycowa, podczas której udało się wykonać pierwsze w historii udane lądowanie na południowym biegunie naszego naturalnego satelity. Przełomowa misja rozpoczęła się 14 lipca 2023 roku, natomiast lądowanie zakończone pełnym sukcesem 23 sierpnia 2023.  

Rakieta LVM3 zbudowana przez Indyjską Organizację Badań Kosmicznych wyniosła w przestrzeń lądownik „Vikram” i zasilanego energią słoneczną łazika „Pragyan”. Obie maszyny przez jeden księżycowy dzień, czyli 14 dni ziemskich, prowadziły intensywne badania bieguna południowego Księżyca. Naukowcy mają nadzieję, że obszar ten jest bogaty w lód, który mógłby posłużyć jako cenne źródło wody czy do produkcji tlenu podczas przyszłych załogowych misji i kolonizacji Srebrnego Globu.

NASA w tym roku osiągnęła kamień milowy w związku z rozwojem komunikacji laserowej dalekiego zasięgu. Osiągnięcie to ma kluczowe znaczenie dla przyszłości eksploracji kosmosu. Od października 2023 roku trwa misja NASA Psyche, w ramach której wysłana została sonda na metaliczną planetoidę o tej samej nazwie. Jednak przy okazji realizowany jest również inny plan, mianowicie, NASA testuje najnowocześniejsze systemy komunikacji kosmicznej.

W listopadzie sonda przesłała na Ziemię wiadomość spoza Księżyca za pomocą lasera. Był to pierwszy raz, kiedy udało się nawiązać w ten sposób komunikacje z sondą oddaloną około 40 razy dalej niż Księżyc od Ziemi. Sygnał został odebrany przez Teleskop Hale’a w Obserwatorium Palomar w Caltech w Kalifornii.

W grudniu udało się przeprowadzić kolejny udany test, którego bohaterem stał się rudy kot. Amerykańska agencja kosmiczna ogłosiła udany eksperyment komunikacji laserowej. Sonda misji Psyche przesłała na Ziemię wideo z odległości 31 milionów kilometrów. W krótkim wideo wystąpił rudy kot imieniem Taters. To pierwszy raz, kiedy NASA udało się przesłać strumieniowo wideo za pomocą lasera z głębokiego kosmosu. 

Rok 2023 to również udany rok pod względem pogłębiania wiedzy na temat kosmicznych skał krążących w Układzie Słonecznym. Sonda OSIRIS-Rex należąca do NASA z powodzeniem pobrała próbkę z asteroidy Bennu. Misja trwała 7 lat i kosztowała około miliarda dolarów, jednak jest znacząca dla poznania początków naszego Układu Słonecznego.  

24 września 2023 roku pierwsza w historii próbka pobrana bezpośrednio z asteroidy dotarła na Ziemię. Naukowcy NASA cały czas badają pobrany materiał. Do tej pory udało się odkryć, że kosmiczna skała zawiera dużo węgla oraz materiałów ilastych. Rozpoznano również magnes, sód i fosfor.  

Próbka pobrana bezpośrednio z Bennu pomoże naukowcom uzyskać wskazówki dotyczące powstawania planet czy pochodzenia substancji organicznych i wody, dzięki którym możliwe było powstanie życia na Ziemi. Przyniesie to również korzyści całej ludzkości, ponieważ Bennu aktualnie znajduje się na liście asteroid potencjalnie niebezpiecznych, w związku z czym, każda dodatkowa wiedza na temat jej pochodzenia jest bezcenna.

2023 rok to również przełom w turystyce kosmicznej. 29 czerwca Virgin Galactic ogłosiło pierwszy udany komercyjny lot na skraj kosmosu. Firma Richarda Bransona odniosła ogromny sukces, a na kolejne loty ustawiają się kolejki.

Pierwszy komercyjny lot w kosmos w wykonaniu firmy Virgin Galactic odbył się na pokładzie samolotu kosmicznego VSS Unity. Jest to suborbitalny pojazd, który jest w stanie osiągnąć wysokość powyżej 80,5 km, co przez Stany Zjednoczone jest określane jako osiągnięcie kosmosu. Jednak nie jest w stanie przekroczyć linii Karmana, czyli zdefiniowanej przez FAI granicy przestrzeni kosmicznej znajdującej się 100 km nad poziomem morza.

Był to niezwykle ważny krok zarówno dla firmy, jak i dla całego przemysłu komercyjnych podróży kosmicznych. Udany lot otworzył drogę do uruchomienia na stałe usług turystyki kosmicznej.  Inne firmy, idąc za przykładem Virgin Galactic, również zapowiadają uruchomienie takich usług. Space Perspective planuje pierwsze wycieczki już w przyszłym roku. Firma zajmująca się turystyką kosmiczną zaprojektowała kosmiczną toaletę, która będzie służyła pasażerom podczas podróży kapsułą kosmiczną Neptun. Będą to nieco inne warunki podróży, spokojniejsze i dłuższe.

Europejska Agencja Kosmiczna wystrzeliła kosmiczny teleskop Euclid 1 lipca 2023 roku z przylądka Canaveral na Florydzie za pomocą rakiety Falcon 9 firmy SpaceX. Głównym celem misji jest przede wszystkim zbadanie składu i ewolucji ciemnego wszechświata.   

Obserwując niezliczone galaktyki oddalone o miliardy lat świetlnych, obejmując swoim wzrokiem jedną trzecią nieba, ma za zadanie stworzyć mapę wielkoskalowej struktury wszechświata. Euclid zbada, w jaki sposób kosmos do tej pory się rozszerzał oraz jak kształtowała się jego struktura. Astronomowie mają nadzieje, że kosmiczny teleskop pozwoli im dowiedzieć się więcej na temat roli grawitacji oraz natury ciemnej energii i ciemnej materii.

Euclid pozwoli pogłębić naszą wiedzę na temat roli ciemnej energii w ekspansji wszechświata. Naukowcy mają nadzieje również, że dzięki danym zebranym przez teleskop kosmiczny uda się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób ciemna materia jest rozmieszczona we wszechświecie.

Polska również stara się nie pozostawać w tyle za resztą świata. Największa w historii Polski rakieta „Perun” firmy SpaceForest w tym roku przeszła znaczące testy. W czerwcu 2023 roku podczas lotu testowego osiągnęła wysokość 22 kilometrów i szczęśliwie wylądowała w Bałtyku dzięki spadochronom.

Jest to nie tylko pierwsza polska rakieta suborbitalna, ale również największa jak do tej pory rakieta z Polski. Jest długa na 11 metrów i waży prawie tonę. Może wynosić na orbitę ładunek ważący nawet do 50 kilogramów. Pierwszy lot pozwolił przetestować wszystkie systemy, w tym procedurę przerywania misji, która zadziałała prawidłowo.

Celem projektu jest osiągnięcie umownej granicy kosmosu zwanej linią Karmana, która znajduje się na wysokości 100 kilometrów. Dzięki temu będzie można na kilka minut osiągnąć na pokładzie warunki mikrograwitacji, czyli warunki najbardziej zbliżone do stanu nieważkości.

Dzięki temu firma chce uzyskać opłacalną platformę dla badań w warunkach mikrograwitacji. Będą to jedne z najtańszych tego typu usług na świecie dzięki temu, że rakieta jest w pełni odzyskiwana, co drastycznie zmniejsza koszty eksploatacji.

Polecamy na Antyweb: Jak fotografować nocne niebo smartfonem?