Polskie piramidy sprzed 5,5 tys. lat. Są starsze niż egipskie

Polscy naukowcy odkryli tajemnicze budowle, przeczesując tereny Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego, który leży w Wielkopolsce, mniej więcej w połowie drogi z Poznania do Leszna, w pobliżu miejscowości Kościan i częściowo na terenie wsi Turew oraz Wyskoć. Megality, polskie piramidy, łoża olbrzymów, nasypy ziemne, grobowce typu kujawskiego - starożytne struktury nazywane są różnie. Co o nich wiadomo?

"Weryfikacja archeologiczna dwóch obiektów, w tym rozpoznanie wykopaliskowe jednego z nich, potwierdziły przypuszczenia odkrywców. Są to długie grobowce ziemne zbudowane 5,5 tys lat temu (!) przez ludność kultury pucharów lejkowatych (schyłek epoki kamienia/neolit). Jest to do tej pory drugie tego typu zgrupowanie przebadane na terenie Wielkopolski" - wyjaśnia Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego.

Badania wykopaliskowe pod kierownictwem dr Danuty Żurkiewicz i dr hab. Iwony Sobkowiak-Tabaki, prof. UAM, były zorganizowane w ramach obozu naukowego Wydziału Archeologii UAM. Do wykrycia piramid posłużono się metodą teledetekcyjnej analizy krajobrazu.

Polskie piramidy zbudowano w IV w. p.n.e. Charakteryzowane są jako "wydłużone nasypy ziemne" o długości do 200 metrów. Ich podstawą był wydłużony trójkąt o podstawie (czole megalitu ustawionym w kierunku wschodnim) długości kilkunastu metrów. Grobowce osiągały szerokość kilkunastu metrów i wysokość ok. 4 metrów. Zwężający się i obniżający koniec nasypu, zwany ogonem, kierował się na zachód. Grobowce swoim kształtem mogły przypominać tzw. długie domy czy też chaty trapezowe budowane w neolicie. Struktura tych obiektów została znacząco naruszona przez tysiąclecia.

"Podczas prac odsłonięto szczątki konstrukcji wykonane z kamienia. Bardzo ładnie udało się uchwycić elementy obstawy kamiennej tego obiektu. Oczywiście są poprzesuwane, bo 5,5 tysiąca lat jednak wpłynęło na konstrukcję, nie ma już tych największych głazów, które stanowiły czoło megalitu. Od tysięcy lat ludzie potrzebują kamienia, więc zabierali te kamienie, rozłupywali, przez co obiekt został dość silnie zdegradowany" - wyjaśnia Artur Golis, główny specjalista ds. ochrony przyrody i krajobrazu z Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego.

Pierwsze tego typu megality odkryto na terenie Wielkopolski dopiero w 2019 roku. Pierwsze pięć z nich zidentyfikowano metodą lotniczego skanowania laserowego (ALS), a następnie potwierdzono poprzez wykopaliska archeologiczne.

Polskie piramidy są starsze niż egipskie. Piramida Dżesera ma ok. 4675 lat, podczas gdy nasypy w Wielkopolsce - ok. 5500 lat.

Archeolodzy będą prowadzić dalsze prace wewnątrz dwóch spośród potencjalnie pięciu zidentyfikowanych piramid. Nie spodziewają się znaleźć szczątków po tylu latach, jednak zachować się mogły dary grobowe. A te mogły być znaczące, bowiem członkowie kultury pucharów lejkowatych w takich grobowcach chowali ważne osobistości - kapłanów, szamanów czy przywódców. Ciało zmarłego kładziono nogami na wschód, w kierunku czoła megalitu. Grobowce były dodatkowo obłożone kamieniami, a czasem też brukowane.

Neolityczna kultura pucharów lejkowatych powstała w Polsce, na Kujawach, i rozprzestrzeniła się niemal cały kraj (według dzisiejszych granic). Swoim zasięgiem obejmowała Czechy, Holandię, Danię, Austrię i Ukrainę. Okres jej trwania przypada na lata 3800-2700 p.n.e. Kultura znana była z pochówków szkieletowych we wspomnianych grobowcach typu kujawskiego. Analiza starożytnego DNA wykazała, że korzenie genetyczne tej kultury sięgają Anatolii (Azji Mniejszej) z domieszką genów innych grup zbieracko-łowieckich z terenów Europy.