Dziwna planeta przeczy kosmicznym normom. Zdumiewające odkrycie
Astrofizycy wykorzystali zaawansowane technologie do potwierdzenia istnienia zaskakującej planety. Porusza się ona ruchem wstecznym i może być pierwszym potwierdzonym przypadkiem "planety drugiej generacji", twierdzą badacze. To przełomowe odkrycie może otworzyć nowe rozdział w badaniach nad egzoplanetami.
Fascynujące odkrycie. Dziwaczna "planeta drugiej generacji"
Międzynarodowy zespół astrofizyków pod kierownictwem profesora Mana Hoi Lee z Wydziału Nauk o Ziemi i Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Hongkongu (HKU) potwierdził istnienie olbrzymiej planety krążącej w odwrotnym kierunku wokół jednej gwiazdy w ciasnym układzie podwójnym (poruszającej się w kierunku przeciwnym do orbity układu podwójnego) w układzie podwójnym Nu Octantis w gwiazdozbiorze Oktanta.
Analiza tego nietypowego układu zajęła ok. 20 lat. Dziwaczna planeta może być zdaniem badaczy "planetą drugiej generacji", która przeczy kosmicznym normom. Tym samym nowe odkrycie podważałoby tradycyjne modele formowania się planet i otwierało nowy rozdział w nauce o egzoplanetach. "Kluczem do tego ekscytującego odkrycia było zastosowanie kilku uzupełniających się metod do scharakteryzowania układu jako całości", powiedziała współautorka badań, dr Sabine Reffert.
Zadziwiający układ Nu Octantis. Nowe odkrycia
Nu Octantis jest to układ podwójny składający się z ν Octantis A - olbrzyma o masie ok. 1,6 masy Słońca i ν Octantis B - który został zidentyfikowany przez zespół jako biały karzeł o masie ok. połowy masy Słońca. Układ znajduje się w odległości około 72 lat świetlnych od Słońca. W 2004 r. po raz pierwszy odnotowano możliwą obecność planety o masie dwukrotnie większej od Jowisza, która miałaby krążyć wokół ν Octantis A.
- Istnienie tej planety było jednak kontrowersyjne, ponieważ jej orbita byłaby tak szeroka, że mogłaby pozostać stabilna tylko wtedy, gdyby była wsteczna i poruszała się w kierunku przeciwnym do orbity układu podwójnego - wyjaśnia Uniwersytet w Hong Kongu w komunikacie na temat odkrycia.
Wykorzystując m.in. spektrometr HARPS Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), który stanowi dokładny poszukiwacz planet pozasłonecznych metodą prędkości radialnej, z dokładnością pomiarów do 1 m/s, zespół potwierdził istnienie sygnału planety na orbicie wstecznej.
Miliardy lat, ogrom przemian i wielka zagadka dla nauki
Niewielka liczba planet pozasłonecznych krąży w kierunku przeciwnym do obrotu swoich gwiazd macierzystych. Do pierwszych odkryć tego typu obiektów należały WASP-17b i HAT-P-7b. Po zebraniu ogromu zróżnicowanych danych na temat planety z Nu Octantis badacze połączyli kropki.
- Odkryliśmy, że układ ma około 2,9 miliarda lat i że v Octantis B początkowo miała masę około 2,4 razy większą od masy Słońca i ewoluowała do białego karła około 2 miliardy lat temu - powiedział jeden z badaczy, Ho Wan Cheng. - Nasza analiza wykazała, że planeta nie mogła powstać wokół v Octanis A w tym samym czasie co gwiazdy.
Ustalenie, że v Octanis B jest białym karłem, otworzyło nowe możliwości dotyczące tego, jak mogła powstać planeta wsteczna.
- Być może jesteśmy świadkami pierwszego przekonującego przypadku planety drugiej generacji; albo przechwyconej, albo powstałej z materii wyrzuconej przez ν Octantis B, która straciła ponad 75 proc. swojej pierwotnej masy, stając się białym karłem - powiedział w komunikacie dr Trifon Trifonow, współautor artykułu.
Unikalne informacje, jakich wcześniej nie posiadaliśmy
W miarę jak astronomowie kontynuują poszukiwania planet w różnych środowiskach, niniejsze badanie podkreśla, że planety w ciasnych układach podwójnych z wyewoluowanymi składnikami gwiezdnymi mogą dostarczyć unikalnych informacji na temat powstawania i ewolucji planet, zaznaczono w komunikacie.
Wyniki badań opublikowane zostały w "Nature".
