PKP

 

PKP założone w 1926 roku, w okresie II Rzeczypospolitej były przedsiębiorstwem państwowym odpowiedzialnym za zarządzanie i eksploatację sieci kolejowej w Polsce. 

Rozporządzenie z 1926 roku przyznawało im status osobnej osoby prawnej z zadaniem zarządzania zarówno państwowymi, jak i prywatnymi liniami kolejowymi w interesie państwa oraz dobra publicznego. PKP były zarządzane przez Generalną Dyrekcję, pod którą działały Dyrekcje Okręgowe z własnymi jednostkami administracyjnymi.

Cała struktura i działalność PKP były pod ścisłym nadzorem Ministerstwa Komunikacji, które odpowiadało za sprawy takie jak ustalanie taryf przewozowych, umowy międzynarodowe czy kwestie dyscyplinarne pracowników PKP. Sieć kolejowa w Polsce po I wojnie światowej była mocno rozbudowana, ale podzielona między trzech zaborców, co stanowiło duże wyzwanie integracyjne dla nowo powstałego państwa.

 

Współcześnie w PKP bardzo wiele się zmieniło. Od 2001 roku trwała restrukturyzacja Polskich Kolei Państwowych (sprzedaż zbędnych nieruchomości, wydzielenie infrastruktury kolejowej).

W 2002 roku, za rządów Leszka Millera, zawarto umowę z Japonią dotyczącą prywatyzacji PKP S.A. W ramach przeprowadzonej restrukturyzacji utworzono PKP S.A., wydzielono spółki kolejowe i przekazano Przewozy Regionalne samorządom. Jednym z etapów reformy było także wyłączenie kolei wąskotorowych, co w wielu przypadkach doprowadziło do ich dewastacji.

 

W 2005 roku powołano PKP S.A. Oddział Dworce Kolejowe, mający dbać o standardy na dworcach, jednak Najwyższa Izba Kontroli w tym samym roku krytycznie oceniła zarządzanie majątkiem przez PKP, zwracając uwagę, że ponad 30% nieruchomości PKP nie było zagospodarowanych. 

W 2010 roku nieefektywność w zarządzaniu koleją doprowadziła do kryzysu w komunikacji. W 2011 roku miały miejsce poważne awarie, w tym wielogodzinna przerwa zasilania powodująca chaos na Dworcu Centralnym w Warszawie oraz wypadki kolejowe.

 

Badania "Eurobarometr" z 2012 roku wykazały, że usługi kolejowe w Polsce oceniło pozytywnie jedynie 29% Polaków (w porównaniu do średniej unijnej na poziomie 46%).

W 2022 roku nastąpiło utworzenie holdingu Grupy PKP.

 

Spółka PKP S.A. posiada w Polsce ogromne nieruchomości – mniej więcej 100 tys. ha terenów oraz 57 tys. konstrukcji i budynków. W skład jej zasobów wchodzą obiekty służące transportowi i usługom dla pasażerów, takie jak dworce kolejowe, jak również nieruchomości o charakterze komercyjnym.

 

Polska sieć kolejowa jest w dużej mierze zbudowana według standardów europejskich, co oznacza, że ma rozstaw szyn wynoszący 1435 mm, taki sam jak większość krajów w Europie.

Niektóre polskie dworce kolejowe, takie jak Dworzec Główny w Krakowie czy Dworzec Główny w Warszawie, to prawdziwe architektoniczne perły, świadczące o bogatej historii kolejnictwa w Polsce.

Polska jest też jednym z nielicznych krajów w Europie, gdzie wciąż można spotkać parowozy w ruchu turystycznym. Wielu miłośników kolejnictwa odwiedza Polskę, aby doświadczyć tej niezapomnianej podróży w czasie.

 

Jedną z najstarszych, wciąż czynnych linii kolejowych w Polsce jest linia Wrocław - Oława, która została otwarta w 1842 roku. Z kolei linia kolejowa relacji Świnoujście – Przemyśl jest jednym z najdłuższych połączeń w kraju (ma blisko 1000 km).

Najwyżej położoną stacją kolejową w Polsce jest Szklarska Poręba Górna, znajdująca się na wysokości 711 m n.p.m.

 

W 1994 roku na linii CMK (Centralna Magistrala Kolejowa) lokomotywa EU07 osiągnęła prędkość 200 km/h, ustanawiając tym samym rekord prędkości dla polskich lokomotyw elektrycznych.

W 1996 roku Polska przedstawiła pociąg Wektor, który miał być odpowiedzią na szybkie pociągi zachodniej Europy. Jednak projekt nie został wprowadzony do seryjnej produkcji z powodu braku funduszy.