Czy tomografia komputerowa jest bezpieczna? Badanie może wywołać raka
Tomografia komputerowa okazuje się nie taka bezpieczna, jak myśleliśmy do tej pory. W samych tylko Stanach Zjednoczonych badanie tomografem przeprowadzane jest rocznie na 62 mln pacjentów około 93 mln razy. Mimo że ta metoda jest świetna w wykrywaniu raka, to sama może go wywoływać. Jej działanie kancerogenne jest porównywane z alkoholem. Oto do jakich alarmujących wniosków doszli naukowcy, którzy przeprowadzili nowe badanie.
- Tomografia komputerowa może przyczyniać się do rozwoju raka, podobnie jak alkohol.
- Institute of Cancer Research dowodzi, że CT może być przyczyną 100 tysięcy zachorowań na raka rocznie.
- Badanie CT jest szczególnie ryzykowne dla dzieci i młodzieży, ze względu na ich wrażliwość na promieniowanie.
- Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Interii
Badanie tomografem może wykryć, ale też i wywołać raka
Badania przeprowadzone przez Institute of Cancer Research (ICR) w Londynie dowodzą, że badanie tomografem (CT) może być przyczyną nawet 100 tysięcy zachorowań na raka rocznie, w tym 10 tysięcy przypadków u dzieci. Choć na poziomie jednostkowym szansa na rozwinięcie się nowotworu po badaniu tomografem jest niska, to w przypadku całej grupy kontrolnej (milionów pacjentów) jest to już zauważalny trend.
Na zagrożenie powstaniem raka wpływają też normy przeprowadzania badania. O ile w państwach europejskich, takich jak Wielka Brytania, obowiązują formalne wytyczne, które mają ograniczyć stosowanie CT, o tyle w USA zaobserwowano wzrost liczby badań tomografem bez wyraźnego uzasadnienia medycznego czy kontroli nad dawką promieniowania. Jak wiadomo, promieniowanie jonizujące stosowane przez tomograf może powodować uszkodzenie DNA i wywołać raka.
Autorzy badania oszacowali, że tomografia komputerowa może być przyczyną nawet 5% wszystkich nowotworów zdiagnozowanych w Stanach Zjednoczonych w ciągu roku.
Tomografia komputerowa groźna na równi z alkoholem i otyłością
Tomografia komputerowa jest uznaną metodą diagnozowania szeregu medycznych przypadłości - od urazów, po raka. Okazuje się ona jednak znaczącym czynnikiem ryzyka dla zachorowania na nowotwór. Autorzy badania porównują ją z alkoholem i otyłością. "Obrazowanie medyczne ma potencjalne korzyści. Ma również potencjał szkodzenia i jest bardzo ważne, by je zrównoważyć" - mówi dr Rebecca Smith-Bindman, epidemiolożka z University of California i główna autorka badania.
Badanie tomografem komputerowym może być szczególnie niebezpieczne dla dzieci i nastolatków. Ich rozwijające się ciała są bardziej wrażliwe na promieniowanie. Już w 2009 roku przeprowadzano badanie, z którego wynika, że regularne obrazowanie CT zwiększa ryzyko zachorowania na raka o 12%. Te przeprowadzone przed 22 rokiem życia zwiększają ryzyko białaczki i guzów mózgu. Inne badanie ustaliło, że jednokrotne badanie tomografem zwiększa ryzyko raka o 0,7% w ciągu całego życia.
Według badania najwięcej zachorowań na raka może powstawać w wyniku badania tomografem jamy brzusznej i miednicy u dorosłych, a następnie klatki piersiowej. Nowotwory najczęściej atakowały płuca, jelito grube, krew i pęcherz moczowy. U pacjentek jako drugi najczęściej występował rak piersi.
Po pierwsze nie szkodzić. Co zamiast tomografii?
Tomografia komputerowa jest jednym ze sztandarowych badań nowoczesnej medycyny. Jak piszą autorzy badania, "obrazowanie CT jest dokładne, szybkie, dobrze tolerowane i względnie tanie", ale te zalety sprawiają, że tak trudno ograniczyć jego stosowanie. Ich zdaniem nie powinno się jednak nadużywać tej metody diagnostycznej.
Badacze proponują używanie alternatywnych metod diagnozowania, w których nie korzysta się ze szkodliwego promieniowania. Jeśli już tomografia jest zalecana, to powinno się zmniejszyć dozę promieniowania. Ta wiedza powinna trafić do radiologów, tak aby minimalizowali oni ryzyko zaszkodzenia pacjentowi. Zgodnie z dewizą przypisywaną Hipokratesowi - po pierwsze nie szkodzić.
Źródło: Smith-Bindman R, Chu PW, Azman Firdaus H, et al. Projected Lifetime Cancer Risks From Current Computed Tomography Imaging. JAMA Intern Med. Published online April 14, 2025. doi:10.1001/jamainternmed.2025.0505
