Axiom Mission 4. Prywatna misja na Międzynarodową Stację Kosmiczną

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna nie jest już wyłącznie placówką, na którą udają się załogi agencji kosmicznych z sektora rządowego. Na ISS odbywają się również prywatne misje kosmiczne i najbliższą z nich jest Axiom Mission 4, w której załodze znajdzie się polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski.

Axiom Mission 4 to już czwarta wyprawa załogowa na Międzynarodową Stację Kosmiczną, którą zorganizowała firma Axiom Space we współpracy z NASA oraz SpaceX. Pierwsze trzy loty na ISS odbyły się w kwietniu 2022 r., maju 2023 r. i lutym 2024 r. Wszystkie zakończyły się sukcesem.

Załoga Ax-4 została ogłoszona w sierpniu 2024 r. Wtedy Axiom Space potwierdziło, że w ramach kolejnego lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną polecą Peggy Whitson, Shubhanshu Shukla, Tibor Kapu oraz Sławosz Uznański-Wiśniewski. Cała czwórka rozpoczynała wtedy szkolenie w Stanach Zjednoczonych w obiektach NASA i SpaceX.

Organizowany lot jest dużym przedsięwzięciem, w który zaangażowało się mnóstwo podmiotów. W przypadku naszego astronauty są to POLSA oraz Ministerstwo Rozwoju i Technologii, które po długich negocjacjach z Europejską Agencją Kosmiczną podpisało porozumienie w sierpniu 2023 r. Wtedy dowiedzieliśmy się, że drugi Polak w historii poleci w kosmos (po Mirosławie Hermaszewskim) i zarazem będzie to pierwszy rodak udający się na Międzynarodową Stację Kosmiczną.

Start Axiom Mission 4 był planowany najwcześniej na 29 maja 2025 r., ale doszło do zmiany terminu. Załoga Ax-4 zostanie wyniesiona w kosmos rakietą Falcon 9, na której szczycie znajdzie się kapsuła Crew Dragon. Wystrzelenie misji ma odbyć się ze stanowiska na Florydzie, które znajduje się w Centrum Kosmicznym im. Johna F. Kennedy'ego.

Załoga Axiom Mission 4 powinna dolecieć do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej po kilku godzinach od startu i po zadokowaniu kapsuły Crew Dragon do ISS, spędzi na pokładzie placówki maksymalnie dwa tygodnie. W trakcie pobytu zostaną przeprowadzone liczne eksperymenty. Powrót odbędzie się zapewne w drugiej połowie czerwca i wiemy, że astronauci wylądują w statku SpaceX na oceanie.

Z około 60 działaniami skupionymi na badaniach i nauce mikrograwitacji, misja Ax4 ustanawia nowy rekord

---

Warto dodać, że Ax-4 to druga komercyjna misja kosmiczna złożoną z astronautów narodowych sponsorowanych przez rządy i Europejską Agencję Kosmiczną. Ponadto przedsięwzięcie stanowi sygnał możliwości dla Indii, Polski i Węgier, które są gotowe wykorzystać lot do rozwoju swoich krajowych programów kosmicznych.

Axiom Space współpracuje z firmą SpaceX Elona Muska, której powierzono realizację lotów do i z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Przedsiębiorstwo odpowiada za ten etap z wykorzystaniem sprawdzonego tandemu, który jest rakieta wielokrotnego użytku Falcon 9 w wersji Block 5 oraz kapsuła załogowa Crew Dragon.

Ten sam pojazd został wykorzystany we wszystkich trzech poprzednich misjach Axiom Mission i nie inaczej będzie w przypadku Ax-4. Rakieta Falcon 9 pozwala na realizowanie lotów załogowych w kosmos po niższych kosztach. Natomiast statek Crew Dragon to sprawdzona kapsuła załogowa, która odbyła w ciągu kilku ostatnich lat kilkanaście lotów na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Głównie z astronautami NASA, ale kilka misji było prywatnych.

W skład załogi Axiom Mission 4 wchodzi czworo astronautów. Są to:

• Peggy Whitson - dowódczyni misji i była astronautka NASA, która latała w kosmos wahadłowcami oraz rosyjskimi Sojuzami. Kobieta ma 65 lat i obecnie jest dyrektorem lotów załogowych w firmie Axiom Space. Ax-4 to druga misja, której dowodzenie powierzono Whitson (brała udział w Ax-2). Astronautka swego czasu ustanowiła rekordy i jest bardzo doświadczoną specjalistką, która w kosmosie spędziła łącznie ponad 665 dni.
• Tibor Kapu - specjalista misji i węgierski astronauta, który został wybrany do udziału w Axiom Mission 4 w maju 2024 r. Dla 35-letniego mężczyzny będzie to pierwszy lot w kosmos. W 2023 r. został wybrany do węgierskiego programu astronautów HUNOR.
• Shubhanshu Shukla - pilot misji Ax-4 oraz astronauta z Indii biorący udział w programie Gaganyaan agencji ISRO, który został ogłoszony oficjalnie członkiem lotu w sierpniu 2024 r. W chwili startu Hindus będzie miał 39 lat. Szkolenie odbywał m.in. w Rosji oraz na terenie ośrodka w Indiach.
• Sławosz Uznański-Wiśniewski - specjalista misji i polski astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej. Lot w ramach Axiom Mission 4 będzie jego pierwszą wyprawą w kosmos. 41-latek w trakcie polskiej misji Ignis przeprowadzi na ISS kilkanaście eksperymentów, które obejmują różne obszary.

Misja Axiom Mission 4 ma również rezerwistów. Są to Prasanth Balakrishnan Nair, astronauta oraz pilot Indyjskich Sił Powietrznych oraz Węgier Gyula Cserényi, zapasowy specjalista Ax-4.

Axiom Space to firma założona w 2016 r. przez Michaela Suffrediniego i Kama Ghaffariana, która zajmuje się rozwijaniem technologii astronautycznych oraz komercyjną turystyką kosmiczną, która w ostatnim czasie nabiera tempa.

Siedziba firmy znajduje się w Houston i jest to przedsiębiorstwo blisko współpracujące ze SpaceX i NASA. Dzięki partnerstwu z firmą Elona Muska udało się uzyskać kontrakt na prywatne loty załogowe w kosmos z wykorzystaniem rakiety Falcon 9 oraz kapsuły Crew Dragon. To otworzyło możliwość realizowania misji na Międzynarodową Stację Kosmiczną (dzięki uprzejmości NASA), co ogłoszono w 2020 r. Dwa lata później odbył się lot Ax-1.

Axiom Space współpracuje z NASA także przy innych projektach. Wśród nich są m.in. kontrakt na nowe skafandry dla astronautów czy stworzenie pierwszego komercyjnego modułu dla ISS. Firma ma również bardziej dalekosiężne plany, które obejmują budowę własnej stacji kosmicznej w przyszłej dekadzie.