Nowa moneta 5 zł weszła do obiegu w Polsce. Dlaczego jest wyjątkowa?

Choć dziś coraz częściej płacimy kartą, telefonem czy BLIK-iem, to fizyczny pieniądz nadal jest w obiegu. Gotówką zapłacimy praktycznie za wszystkie transakcje w punktach stacjonarnych i do tej pory można żyć w Polsce bez konta w banku czy karty płatniczej. Tradycyjny, namacalny pieniądz, zwłaszcza monety, ma dla wielu osób dodatkową wartość - płacenie gotówką nie zostawia śladów w systemach. Ponadto jest to kawał historii. Monetami płaciliśmy już co najmniej w VII wieku p.n.e., zaś cyfrowe formy płatności weszły dopiero w XX wieku n.e.

Wielowiekowa tradycja sprawiła, że po dziś dzień znajdowane są stare monety, w tym pochodzące ze starożytności. Ciągle jeszcze można trafić na taki skarb, choćby na zakopane w ziemi monety z Cesarstwa Rzymskiego. Numizmatycy mają ręce pełne roboty. Monety kolekcjonerskie emitowane są bowiem także współcześnie, a najnowszą z nich Narodowy Bank Polski wypuścił do obiegu dzisiaj, 22 maja 2025. Jest to zupełnie nowa pięciozłotówka.

Nowa moneta 5 zł pochodzi z serii "Odkryj Polskę" i przedstawia barokowy kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Tykocinie. NBP pozwala nabyć tę monetę w swoich oddziałach okręgowych na terenie całej Polski, jednakże ich liczba jest ograniczona. Nakład wynosi dokładnie 1 milion sztuk i po jego wyczerpaniu nie będzie już dodatkowej emisji. Jeśli więc chcecie zakupić ten nowy numizmat na rynku pierwotnym, to lepiej jest się pospieszyć.

Monetę wykonano ze stopów MN25 (pierścień) i CuAl6Ni2 (rdzeń). Ma ona średnicę 24 mm i masę 6,54 g. Posiada zwykły stempel, zaś jej brzeg jest nieregularnie moletowany. Napis "NBP" został powtórzony na boku ośmiokrotnie, co drugi odwrócony jest o 180°, a rozdzielają je gwiazdki. Wyróżnia ją brak charakterystycznej, dużej cyfry "5". Seria monet "Odkryj Polskę" debiutowała w 2014 roku tematem "25 lat wolności", a "Tykocin" jest 21 monetą z kolekcji.

Pięciozłotówka z motywem tykocińskim na rewersie została wybita zgodnie ze standardem obiegowym, dlatego można nią normalnie płacić w sklepach. Choć jako środek płatniczy reprezentuje wartość nominalną, jej wartość kolekcjonerska jest o wiele większa. Z tego powodu nie warto nią płacić za zwykłe zakupy. Numizmat stanowi też ciekawostkę dla miłośników historii, zwłaszcza tej podlaskiej.

Na rewersie pięciozłotówki przedstawiono wizerunek kościoła parafialnego pw. Trójcy Przenajświętszej w Tykocinie. To barokowy zabytek, który powstał pod koniec pierwszej połowy XVIII wieku z inicjatywy hetmana Jana Klemensa Branickiego, właściciela Tykocina. Ufundował on także Pomnik Czarnieckiego. Projekt kościoła opracowali słynni architekci, w tym Jan Henryk Klemm i Józef Sękowski. Kościół w Tykocinie jest jedną z atrakcji turystycznych Podlasia, która przyciąga turystów do tego regionu.

Tykocin słynie z zabytków, zwłaszcza ze sztuki i architektury sakralnej. W mieście znajdują się m.in. Zespół Klasztorny Bernardynów z XVIII wieku, obecnie pełniący funkcję Domu Pomocy Społecznej, oraz barokowy Alumnat - Zakład Dla Inwalidów Wojennych, w którym dziś działają restauracja i hotel. Dużą atrakcję stanowi też renesansowy Zamek w Tykocinie z XV wieku, wielokrotnie odbudowywany po pożarach i zniszczeniach wojennych.

Wielka Synagoga w Tykocinie pochodzi z XVII w. i jest jedną z najlepiej zachowanych synagog z tamtego okresu. O historii Żydów na Podlasiu mówi też kirkut (cmentarz żydowski), który jednak został w większości zniszczony przez Niemcy, a także Dom Talmudyczny, odrestaurowany po II Wojnie Światowej, w którym dziś mieści się muzeum Tykocina.

W pobliżu Tykocina można odwiedzić parki narodowe, w tym największy w Polsce Biebrzański Park Narodowy oraz Narwiański Park Narodowy. Na terenie tego pierwszego leży Twierdza Osowiec, fortyfikacja z drugiej połowy XIX wieku. Na peryferiach miasta znajduje się Dwór Pentowo, dworek szlachecki sprzed ponad 100 lat. To również unikalna Europejska Wieś Bociania, w której gniazduje 30 par bocianów.

Ciekawym celem turystycznym jest także wieś Wizna. Mieści się w niej zabytkowy kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela oraz Grodzisko w Wiźnie, tzw. Góra Zamkowa. Wzgórze to jest znanym punktem widokowym, z którego podziwiać można Narew i okoliczny krajobraz.